Wydanie 1, 06.11.2020
To z prezydentem przed trybunałem oraz rosyjskim 5G
To był całkiem intensywny tydzień, gdzie śledziliśmy rekordy covidowe oraz liczyliśmy głosy w USA. Jednak reszta świata się nie zatrzymała - gdyby ktoś chciał przez weekend nadrobić, prezentujemy wam zbiór najciekawszych linków z ubiegłego tygodnia.
Znajdziesz tutaj nie tylko informacje o wydarzeniach z różnych zakątków globu, ale również publicystykę, interesujące podcasty oraz traktujące o tematach społecznych czy ekonomicznych.
Część źródeł jest darmowa, niektóre za darmowym paywallem (konieczność zakładania konta).
Zapraszamy w podróż dookoła świata przez kolejne kontynenty i tematy.
Polska
Wywiad o międzynarodowej organizacji Agende Europe oraz o jej polskim oddziale Ordo Iuris realizującym założenia dokumentu Przywracanie naturalnego porządku [Restoring The Natural Order – w skrócie RNO]. [źródło]
Europa
Europa ciągle potrzebuje Ameryki. Artykuł autorstwa minister obrony Niemiec na temat wizji współpracy Niemiec i Europy z USA. [źródło]
Hashim Thaçi, prezydent Kosowa (a także jego były premier), rezygnuje ze stanowiska aby stawić się przed specjalnym sądem w Hadze. Jest on oskarżony o zbrodnie podczas wojny o wyzwolenie Kosowa, gdzie był on w latach 1998-1999 dowódcą Armii Wyzwolenia Kosowa (UÇK). [źródło]
Wybory, które miały miejsce w Gruzji są uznane przez opozycję za sfałszowane. Opozycyjne ugrupowania nie przyjęły mandatów, które przypadają jej po głosowaniu, żąda zmian w Centralnej Komisji Wyborczej oraz żąda powtórnego głosowania. [źródło]
25 lat temu, 1 listopada, zaczęła się konferencja w Dayton, która zakończyła sie podpisaniem warunków pokoju po wojnie w Bośni i Hercegowinie. Jeden z aneksów do porozumienia był konstytucją nowego państwa. Trochę pokraczną, ale dającą pokój i kończącą walki. Konstytucją, która zdawała się nie zadawalać żadnej ze stron.
Dzisiaj konstytucja Bośni i Hercegowiny nie działa i zdaje się, że tylko Amerykanie mogą ja naprawić. Dlatego Bośniacy wszystkich narodowości obserwują uważnie podliczanie głosów po wyborach prezydenckich w USA. [źródło]Turecko-Francuskich napięć c.d.. Po zdewastowaniu pro-tureckimi napisami pomnika upamiętniającego Ludobójstwo Ormian nieopodal Lyonu, Francja decyduje o zbanowaniu Szarych Wilków - skrajnie prawicowej organizacji znanej w Polsce głównie dzięki Aliemu Agcy, niedoszłemu zabójcy JPII. Na pomniku, poza podpisem organizacji, napisano również RTE - Recep Tayyip Erdogan. [źródło]
Bliski Wschód
Izmir, trzecie co do wielkości miasto w Turcji, zostało silnie dotknięte trzęsieniem ziemi, które miało miejsce tydzień temu w piątek. Po przeszukaniu 17 najbardziej uszkodzonych budynków mieszkalnych, z których 4 całkowicie się zawaliły, służby ratownicze poinformowały o 116 ofiarach kataklizmu. W trzęsieniu ucierpiały również Greckie wyspy Samos, które dotknęło również małe tsunami. [źródło]
Każdy kto widział nagrania z wybuchu w bejruckim porcie pamięta najpewniej silosy zbożowe - potężne konstrukcje, które przyjęły na siebie niemałą część energii eksplozji. Zostaną one rozebrane - co pewnie nie dziwi, ich konstrukcja została naruszona w zbyt dużym stopniu i dzisiaj sam silos stanowi niebezpieczeństwo. [źródło]
Iracki prezydent podpisał nowe prawo wyborcze, które zmienia podział terytorialny okręgów wyborczych, faworyzuje kandydatów niezależnych oraz ograniczać ma rolę bloków partyjnych i religijnych. Gwarantuje też 25% miejsc w parlamencie dla kobiet oraz wyznacza 83 okręgi. Korupcja polityczna, słabość rządu i ogromne problemy gospodarcze od wielu miesięcy regularnie wypychały młodych Irakijczyków na ulice gdzie domagali się reform i zmiany systemu oraz wcześniejszych i uczciwych wyborów. Urzędujący od 7 maja 2020 roku premier Mustafa al-Kazimi wydaje się być zdeterminowany do podźwignięcia kraju z kłopotów. Choć brakuje mu stabilnego zaplecza politycznego to na ten moment radzi sobie całkiem nieźle. Następne wybory zaplanowano na 6 czerwca 2021 roku.[źródło#1], [źródło#2]
Indo-Pacyfik
Wiecie, że protesty w Tajlandii trzymają się mocno? Jeśli nie wiecie jakie protesty to ten artykuł to dobrze wytłumaczy dorzucając trochę informacji o sytuacji politycznej w tym kraju. [źródło]
Korea Północna zakazuje palenia papierosów w miejscach publicznych - wszystko dla zdrowia mieszkańców. W Korei pali aż 43% mężczyzn, w tym jej lider Kim Dzong Un. Ostateczny dowód, że takie zakazy to komunizm ;) [źródło]
Birmańska laureatka pokojowej nagrody nobla, Aung San Suu Kyi, na dobre weszła w lokalna politykę. Czy reformuje kraj tak, jak od noblistki byśmy oczekiwali? Czy przyświecają jej te same ideały co jej zachodnim odpowiednikom? Otóż, niekoniecznie. Pod linkiem ciekawy wywiad z doktorem Michałem Lubiną, osobą która wiedzę o Birmie ma niesamowitą. [źródło]
Japonia w swych zmaganiach z kryzysem demograficznym zaczyna finansować in-vitro. Nowy premier Japonii Yoshihide Suga przedstawił poprawę sytuacji demograficznej jako jeden ze swoich priorytetów. W 2019 roku urodziło się jedynie 865 tysięcy dzieci (najniższy wynik od przynajmniej 1899 kiedy Japonia zaczęła zbierać takie dane), a zgonów było o pół miliona więcej. W tym momencie w Japonii ludność powyżej 60 roku życia stanowi ~40% społeczeństwa, a w wieku 0-14 lat mniej niż 10%. Nie jest jednak jasne, czy pomoc od rządu w kwestii in-vitro wystarczy do odwrócenia trendu spadającej liczby urodzeń - japońskie uwarunkowania społeczno-ekonomiczne sprawiają, że młodym parom ciężko pozwolić sobie na dziecko. [źródło]
Niemcy wysyłają fregatę na Ocean Indyjski oraz nawiązują głębsza współpracę z marynarką australijską w odpowiedzi na zwiększanie się wspływów Chin w regionie Indo-Pacyficznym. [źródło]
Afryka
78-letni Alassane Ouattara wygrał trzecie wybory prezydenckie w Wybrzeżu Kości Słoniowej. Co ciekawe, za jego ostatniej kadencji, w 2016 roku, ustanowiono wspierana przez niego konstytucję, która ogranicza wiek ubiegających się o urząd do 75 lat oraz zabrania sprawowania trzeciej kadencji - zatem nasz bohater łamie oba te warunki. Wybory zostały z tych względów zbojkotowane przez opozycję i w efekcie tego Ouattara otrzymał 94% głosów. [źródło]
Podzielona etnicznie Etiopia staje na skraju kolejnego wewnętrznego konfliktu - premier Abiy zadecydował o wysłaniu jednostek do regionu Tigray w odpowiedzi, jak mówi, na działania lokalnych bojówek. Prawdopodobnie odcięto również internet oraz połączenia telefoniczne. Dodatkowo Etiopia została niedawno wstrząśnięta kolejna etniczną masakrą dokonaną na 54 Amharach przez Front Wyzwolenia Oromo. [źródło#1], [żródło#2]
Ameryka Łacińska
Problem przeławiania mórz i oceanów ostatnio znów wypłynął - tym razem dzięki Chińskim nielegalnym praktykom. Potężne chińskie floty grasują na Pacyfiku tak zuchwale, że wymusiło to wspólne działania Chile, Peru, Kolumbii oraz Boliwii. [źródło]
Día de Muertos - dzień zmarłych - niezwykle ważne święto w życiu współczesnego Meksyku. Jak obchodzi się ten dzień w cieniu koronawirusa, który wg oficjalnych danych zabrał ze świata żywych blisko 100 tysięcy ludzi, a brutalność zorganizowanej przestępczości narasta z każdym rokiem. [źródło]
Ameryka Północna
Tutaj nic niezwykłego tym razem nie będzie - wybory prezydenckie dominują życie USA - trwa liczenie głosów w kluczowych dla wyniku stanach - do strony z aktualizowanymi na bieżąco wynikami linkujemy. Wybory najpewniej poza obecnie trwającym i już kończącym się niszczeniem głosów, będą się również składały z pozwów sądowych oraz przeliczeń głosów w tych stanach, gdzie różnice między kandydatami były najmniejsze. [źródło]
Wynik wyborów w USA będzie miał spory wpływa na politykę klimatyczną światowego mocarstwa. I choć szala wygranej właśnie przechyla się na korzyść progresywnego klimatycznie Bidena, to właśnie dzisiaj USA oficjalnie opuszcza Porozumienie Paryskie. [źródło]
Wywiad Sroczyńskiego z dr. Łukaszem Pawłowski na temat USA, Trumpa oraz reakcji liberałów na populistów w Ameryce i Polsce. [źródło]
Oceania
Po historycznym wyniku labourzystów, Jacinda Ardern, młoda premierka Nowej Zelandii, ogłosiła nowy skład rządu - zasiadają w nim m.in. przedstawiciele Maorysów i ludów wysp Pacyfiku. Na fali popularności po tym, gdy premierka wzorowo zarządzał krajem podczas pandemii, partia pracy uzyskała poparcie pozwalające jej rządzić samodzielnie. [źródło]
Nauka i Technologia
To będzie dziwne i lekko niepokojące stwierdzenie - zwierzęta ewoluują w kraby. Stało się to nawet więcej niż jeden raz. Kraby są super, to jasne - ale dlaczego tak się dzieje? Czym jest Karcynizacja i o niezbadanych drogach ewolucji. (tekst sprzed 2 tygodni) [źródło] oraz [materiał wideo]
Recykling wiatraków i PV tworzy wyzwania, ale również możliwości dla nowych gałęzi gospodarki. Konieczna jest zmiana prawa oraz inne traktowanie odpadów i myślenie o obiegu zamkniętym w gospodarce. [źródło]
Różności
Zmarł Robert Fisk - legendarny dziennikarz wojenny. Zaczynał w latach 70., gdzie najpierw był korespondentem w Belfaście podczas "Kłopotów", a następnie podczas wojny domowej w Libanie. Świetnie znał arabski i świetnie rozumiał tamtejszy koloryt. Trzykrotnie udzielił mu wywiadu Osama bin Laden. [źródło]
Niedźwiedź i Smok się nie kochają, ale współpracują - o problematyce chińsko-rosyjskiej kooperacji i relacjach opowiada dr Michał Lubina [źródło]
Cyfryzacja na pagonach - raport OSW o cyfryzacji rosyjskiej gospodarki jako priorytecie Władimira Władimirowicza. Rosyjskie 5G nadchodzi. [źródło]