Wydanie 2, 13.11.2020
To z dziadersami, poprawką konstytucji, portugalskim hakerem oraz ayahuascą.
W tym tygodniu od światowych wydarzeń odciągało nas przeliczanie Golców na Sasiny oraz rozważania na tematy taktyki narodowej reprezentacji. Jeśli ktoś z Was miałby ochotę nadrobić trochę treści przez weekend, to zapraszamy na selekcję najlepszych artykułów, które wpadły w nasze ręce w ubiegłym tygodniu.
Znajdziesz tutaj nie tylko informacje o wydarzeniach z różnych zakątków globu, ale również publicystykę, interesujące podcasty oraz traktujące o tematach społecznych czy ekonomicznych.
Część źródeł jest darmowa, a niektóre za darmowym paywallem (konieczność zakładania konta).
Zapraszamy w podróż dookoła świata przez kolejne kontynenty i tematy.
Polska
Krótki komentarz (w formie wideo) Andrzeja Stankiewicza dotyczący reakcji PiS na ogłoszenie zwycięstwa Joe Bidena w wyborach prezydenckich w USA. [źródło]
Na ostatnich koronowych konferencjach prasowych premiera oraz ministra zdrowia padają wskaźniki mierzące mobilność społeczną. Czym właściwie są i co oznaczają wartości prosto od Amerykańskich Naukowców? [źródło]
222 922 597 - ten numer telefonu malowano na fasadach kościołów i na biurach poselskich PiS podczas protestów. Wywiad Grzegorza Sroczyńskiego z Natalią Broniarczyk z Aborcji Bez Granic o tym kto jest po drugiej stronie słuchawki. [źródło]
Przemysław Czarnek, Minister Edukacji i Nauki zaczyna swoje działania prężnie. W ogniu pandemi na celownik bierze długo dyskutowaną i nie w pełni jeszcze wprowadzoną reformę Gowina - Konstytucję dla Nauki. Przed wyruszeniem w drogę, należy zebrać drużynę - zespół powiązany z Radiem Maryja i KULe-m, poza zwalczaniem marksizmu kulturowego, chce dopieścić publikujących prace religijne. Posłowie Porozumieniea sugerują, że wycofanie się z Konstytucja dla Nauki oznacza złamanie umowy koalicyjnej. [źródło]
Protesty uliczne spod znaku błyskawicy stopniowo wygasają - jednak dyskusje wokół nich nie cichną. Kto i przeciw komu protestował? Paulina Górska i Marcin Napiórkowski stawiają tezę, że protestowali wszyscy, których PiS swoim językiem propagandy nazywał nie-Polakami, elementem obcym czy też zagrożeniem. Protestowali nie tylko PiSowi, ale przeciw szerszej kategorii "dziadersom", którzy chcą decydować o życiu młodych z pozycji oblężonej twierdzy, której mury ciągle podnoszą. [źródło]
Europa
Emmanuel Macron prowadzi ofensywę przeciwko Islamowi. Tak agresywnie, że Financial Times i Politico usuwają nieprzychylne mu teksty. [źródło]
Sektory ochrony zdrowia w krajach UE podlegają obecnie niemal wyłącznie państwom członkowskim. Jednak gdy w lutym tego roku zajrzała nam w oczy pandemia, unijne organy były krytykowane przez niektóre stolice jako nieporadne i nieprzydatne w dniu takiej próby. Stąd też nowa inicjatywa Komisji Europejskiej - zwiększenie kompetencji UE w ochronie zdrowia i w walce z koronawirusem. [źródło] + [Infografika]
Unia Europejska Unią Równości - Komisja Europejska przedstawiała strategię na rzecz równości osób LGBTIQ w Unii Europejskiej. Zbyt wielu ludzi nie może być sobą bez strachu przed dyskryminacją, wykluczeniem lub przemocą - oświadczyła wiceszefowa KE Viera Jourova. [źródło] + [fiszka]
Premier Węgier, Viktor Orban, zadeklarował gotowość do zawetowania budżetu UE do odbudowy po koronakryzysie, jeśli środki w owym budżecie zostaną powiązane z praworządnością. Węgierska opozycja stoi twardo po stronie UE i opowiada się za powiązaniem praworządności z budżetem. [źródło]
Nowelizacja, która wpłynęła wczoraj do węgierskiego parlamentu, będzie wnosiła zmiany w ordynacji wyborczej i na poziomie konstytucji wyeliminuje możliwość zbudowania opozycyjnego bloku wyborczego przeciw Fideszowi w wyborach 2022 i później. W nowelizacji znajdują się również zmiany światopoglądowe - zdefiniowanie małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny, bezpośredni zapis, że mama jest kobietą, a tata mężczyzną. To będzie dziewiąta poprawka konstytucji wniesiona przez Fidesz. [źródło]
W 2016 roku Barcelona wprowadziła pierwszy superblock - strefę z drastycznie ograniczonym ruchem samochodowym, dostępnym tylko dla mieszkańców, dostaw i służb. Efekty oddania ulic pieszym zachęcają i miasto sięga dalej - w ciągu najbliższej dekady superblok obejmnie całą dzielnicę Eixample. [źródło]
Bliski Wschód
Zjednoczone Emiraty Arabskie kończą ulgowym traktowaniem zabójstw honorowych. Takie czyny będą traktowane przez sąd i zagrożone takimi samymi widełkami więzienia jak zwykłe zabójstwa.
Dodatkwowo, reforma kodeksu karnego przewiduje m.in. możliwość zamieszkania razem rzez pary niezamężne oraz poluzowanie zasad dotyczących alkoholu. [źródło]Kryzys w Libanie wciąż trwa - tym razem, w aptekach brakuje leków. Jest to efektem paniki, którą spowodowała wypowiedź prezesa banku centralnego. Poinformował on, że rezerwy finansowe stają się coraz mniejsze i niebawem, różnego rodzaju subsydia, w tym refundacja leków, może zostać zagrożona. [źródło]
Państwo Islamskie bierze na siebie odpowiedzialność za atak w Saudyjskiej Dżuddzie. W wyniku eksplozji, do której doszło na cmentarzu dla nie-muzułmanów ranne zostały dwie osoby. Miały tam miejsce uroczystości związane z rocznica zakończenia I WŚ. Wydarzenie jest łączone pogróżkami kierowanymi do przedstawicieli Francji, w związku z narastającym napięciem między Piątą Republiką, a radykałami islamskimi. [źródło]
Azja
Zapowiadane w 2015 reformy demokratyczne w Mjanmie nadal nie zostały wprowadzone w życie. Z tegorocznych wyborów, które odbyły się 8 listopada, zostało wykluczone 1,5 mln mieszkańców z 35 mln wszystkich obywateli kraju. [źródło]
Chiny zamierzają podpisać umowę handlową z 14 innymi krajami z regionu Azji-Pacyfiku. Ma to się odbyć przed zmianą na fotelu prezydenckim w USA, być może już w najbliższy weekend. Największa umowa handlowa na świecie ma być również podpisana przez regionalnych sojuszników USA (Japonia, Korea Płd., Australia). [źródło]
Analiza Ośrodka Studiów Wschodnich nt. podpisanego rozejmu kończącego walki o Górski Karabach: kapitulacja Armenii, zwycięstwo Rosji. [źródło] oraz w formie wideo
Drugi artykuł o Karabachu ocenia sytuację zgoła inaczej - Bruno Macaes, były portugalski minister spraw europejskich i autor świetnego History Has Begun, o negatywnych dla Rosji konsekwencjach konfliktu w Górskim Karabachu. [źródło]
Wylesianie wysp Indonezji na potrzeby produkcji oleju palmowego - tym razem Papua. Na podstawie analizy zdjęć satelitarnych, palmowy gigant Korindo Group ponowne jest oskarżany o nielegalne wypalanie lasów deszczowych w Papui. [źródło]
Afryka
W poprzednim odcinku informowaliśmy, że Etiopia, drugie najludniejsze państwo Afryki, jest zagrożone wojną domową, która może zdestabilizować cały region. Po wysłaniu przez władze wojska do północnego regionu kraju, uchodźcy donoszą o zbrodniach na cywilach dokonywanych przez obie strony konfliktu. Dokąd zmierza Etiopia? Czy eskalacja konfliktu jest to uniknięcia? [źródło]
Region Sahelu przez ostatnie 7 lat notuje spory wzrost aktywności skrajnych grup islamistycznych. Francja chcąc pomóc w walce z dżihadem państwom, które kilkadziesiąt lat wcześniej były jej koloniami - jej zaangażowanie w kolejnych latach rośnie. Czy ta wojna jest do wygrania? Czy ta wojna ma sens? [źródło]
Przełowienie mórz i oceanów to potężny problem - z wielu powodów. Jedną z grup, które tracą na przemysłowej i często nielegalnej eksploatacji zasobów morskich są lokalni rybacy, którzy trudnią się łowieniem ryb od pokoleń. Dzisiaj Ghańczykom przychodzi z pomocą technologia - gdy zauważą łamiące prawo praktyki raportują je za pomocą specjalnych aplikacji. [źródło]
Ameryka Północna
Jak odzwierciedla się poparcie Amerykanów dla prawdopodobnej większości w Senacie po niedawnych wyborach? Republikanie będą reprezentować co najmniej 20 mln Amerykanów mniej niż Demokraci, pomimo posiadania większości. [źródło]
Wybory się skończyły - czas zacząć podsumowania - artykuł bazujący na rozmowach z 75 kampanijnymi insiderami o tym, dlaczego Biden zwyciężył, a Trump przegrał. [źródło]
Kim jest Stacey Abrams, czarnoskóra polityczka Demokratów z Georgii, która wykonała ogromną pracę i walnie przyczyniła się do bardzo prawdopodobnego zwycięstwa Bidena w tym stanie? Pierwszego zwycięstwa kandydata demokratów w tym stanie od 28 lat. [źródło]
Ekonomia
Klasy niższa i średnia zapłacą za ratowanie gospodarki? Po zakończeniu kryzysu zdrowotnego związanego z COVID-19 wielu ekonomistów z krajów rozwiniętych spodziewa się wzrostu inflacji, nawet do ponad 5%. Inflacja dotyka w większości klasę niższą i średnią, raczej omijając wyższą. Aby to skompensować, należałoby rozważyć zmiany w systemie podatkowym. Na końcu artykułu polskie post scriptum. [źródło]
Technologia i Nauka
Świat obiegła dająca nadzieję wiadomość - szczepionka na COVID wykazuje w testach 90% skuteczności i brak znaczących skutków ubocznych. Kto stoi za sukcesem BioNTech - jednej z firm, która być może przyniesie przełom. Poznajcie historię jej założycieli, małżeństwa Tureckich imigrantów, którzy w Niemczech znaleźli przestrzeń do wykorzystania zdolności swojego intelektu. [źródło]
Czym są dane? Jak je kodyfikować w prawie? Jakie są konsekwencje społeczne przetwarzania danych w dużej skali? Przyczynek do dyskusji. [źródło]
Idee, Kultura, Społeczeństwo
Cancel culture - coś pewnie słyszałeś ale czym to właściwie jest? Pięć redakcji o różnych profilach światopoglądowych bierze ten temat na warsztat i opisuje go ze swojej perspektywy. Klub Jagielloński, Kontakt, Nowa Konfederacja, Krytyka Polityczna oraz Kultura Liberalna i jeden temat? To właśnie projekt Spięcie. [źródło]
Rosyjski naukowiec Peter Turchin robi furorę za oceanem. Twierdzi, że dekadę temu przewidział zamieszki w Stanach Zjednoczonych w 2020 r. i posiada klucze do stawiania kolejnych celnych prognoz. Co jeszcze ma nas czekać, jaki wpływ ma na to np. zbyt dobrze wyedukowana populacja i czy to, co pisze Rosjanin, w ogóle ma sens? Sami oceńcie: [źródło]
Dla Maksa Webera tylko najodważniejsi mogli nadawać znaczenie światu. Czy jego teorie mają dzisiaj sens? [źródło]
Osobista podróż dziennikarza Guardiana śladami swoich przodków będący także opisem ostatnich wyznawców Zoroastrianzimu oraz ich obrządków. [źródło]
Muminki walczą z faszystami nie od wczoraj. Historia nordyckich książek dla dzieci jako odtrutki na straszną rzeczywistość. [źródło]
Co wspólnego mają ze sobą portugalski haker, piłka nożna oraz największa afera korupcyjna Afryki? Dział Zagraniczny jak zawsze w formie. (Podcast dostępny na każdej podcastowej platformie). [źródło]
I na koniec, coś typowo weekendowego:
Zły zachód wszystko niszczy. Nawet dobre narkotyki, takie jak ayahuasca. Czyli o tym, jak kolonizuje się doświadczenia. [źródło]