Wydanie 145, 11.08.2023
To z awanturą o receptę, rocznicą ataku Rosji na Gruzję i braku nowego nadprzewodnika
Czy popieracie wyprzedaż państwowych przedsiębiorstw? A może pizzę hawajską dla każdego? My w redakcji, w związku z długim weekendem, popieramy bezpieczeństwo podczas rowerowych wycieczek.
Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
Zero aborcji z powodu gwałtu to dowód, że ofiary nie mogą liczyć na państwo. Ziobro monopolizuje więzienną telefonię – przetarg w oparach absurdu.PiS bardzo lubi manipulować słowami europosła Manfreda Webera i robi to znowu.
„Czy Grupa Wagnera szykuje atak na Polskę? Czy należało ostrzelać białoruskie śmigłowce w polskiej przestrzeni powietrznej? Czy Polsce grozi niebezpieczeństwo ataku z terytorium Białorusi? Czy nastał kryzys w relacjach Polska-Ukraina? Jaką politykę powinna prowadzić Waszawa wobec Kijowa? Na te pytania odpowiada dziennikarz Dziennika Gazety Prawnej, autor książek o Ukrainie, Zbigniew Parafianowicz. Zaprasza Jakub Bodziony.” Jeśli te tematy jeszcze Wam się nie przejadły, to polecamy do słuchania.
Prezydent Duda ogłosił (w końcu!) datę wyborów parlamentarnych. Co ciekawe, uznał to za rzecz tak mało istotną, że zrobił to na Twitterze. Skoro jest data wyborów, to można rejestrować komitety wyborcze i listy kandydatów. Wśród opozycji ogromny zamęt powoduje Roman Giertych, który, choć chciałby zostać senatorem, to jednak nie cieszy się poparciem żadnej partii. Jeśli myślicie, że zasługuje on na drugą szansę w polityce, gdyż się zmienił, to mamy dla Was film Koroluka1, który jasno pokazuje, że ultrakonserwatywny były polityk nie zmienił znakomitej większości swoich poglądów – jedynie nauczył się je maskować.
Jeśli oczekujecie, że opozycja urządzi sądy kapturowe pisowcom i zakończy się to (metaforycznymi) plutonami egzekucyjnymi, to sędzia TK w stanie spoczynku Ewa Łętowska ma dla Was złą wiadomość. Jakie rozliczenia są według niej możliwe, dowiecie się z podcastu Kultury Liberalnej.
Zmienił się nam minister zdrowia. Chociaż PiS kluczy, to jednak przyznaje, że powodem było zdradzenie przez byłego już ministra informacji wrażliwych o tym, jakie leki pewien lekarz sobie przepisał (w ramach „dbania o dobre imię ministerstwa”, jeśli jesteście w stanie w to uwierzyć). O dymisji pisze OKO.press, a fundacja Panoptykon pisze o tym, jak złamanie prawa ministra Niedzielskiego jest kolejnym działaniem, które podważa zaufanie obywateli to e-państwa. [OKO.press], [Panoptykon]
Minister Przemysław Czarnek tak walczy o niezależności nauki, że obiecuje zlikwidować Narodowe Centrum Nauki, gdyż nie podoba mu się tematyka badania, które dostało grant. Forum Akademickie za to pisze o raporcie, który przedstawia niedofinansowanie polskiego szkolnictwa wyższego oraz opisuje, jak to może odbić się na PKB kraju. [Gazeta Wyborcza (PAYWALL)], [Forum Akademickie]
„Jak to możliwe, że wielka, bogata i bardzo wpływowa instytucja ma problem z naborem? Dlaczego znikają kolejne seminaria, a zasoby kadrowe się kurczą? O problemach Kościoła katolickiego opowiada dr Piotr Szeląg, były ksiądz, teolog i prawnik. Posłuchaj!”
„Nowa ustawa o świadczeniu wspierającym radykalnie zmienia system zabezpieczenia finansowego osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów. Pytanie tylko, czy przyjęte zmiany dają nadzieję na zakończenie wieloletniej walki o godne życie tych osób.” [Wieź]
Wojna w Ukrainie
Atak Rosji na Ukrainę – stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich.
W Dżeddzie odbyły się międzynarodowe konsultacje na temat pokoju w Ukrainie. Jeśli nic o nich wcześniej nie wiedzieliście, to artykuł PISM świetnie opisuje to, o czym dokładnie tam rozmawiano i co do nich doprowadziło. Notka na stronie Politico skupia się natomiast na tym, co tam osiągnięto. A właściwie na tym, dlaczego bez jakichkolwiek uzgodnień na szczycie niektórzy uważają, że był on pewnego rodzaju sukcesem. [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych], [Politico]
„W czerwcu i lipcu na Ukrainie doszło do ujawnienia szeregu nieprawidłowości i skandali korupcyjnych, świadczących o rosnącym kryzysie na zapleczu walczącej armii. Największy rezonans wywołały afery wokół działalności obwodowych i rejonowych centrów uzupełnień, odpowiadających za przeprowadzenie mobilizacji.” OSW przygotowało analizę opisującą nie tylko same nieprawidłowości, ale także ich skutki. [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„Mieszkańcy Chersonia dużo żartują: o okupacji, rosyjskich żołnierzach, śmiercionośnych ostrzałach, a teraz też o powodzi. Popularnym obiektem kpin są zalane doły kloaczne, które mieszkańcom nadrzecznych okolic zastąpiły normalną kanalizację. Jak się okazuje, humor toaletowy to dobre antidotum na stres.” [Krytyka Polityczna]
Po zerwaniu umowy zbożowej Rosja ogłosiła, że statki płynące przez Morze Czarne do Ukraińskich portów mogą być zaatakowane przez rosyjskie wojsko. Ukraina nie pozostała dłużna i ogłosiła, że statki płynące przez ten akwen do rosyjskich portów mogą zostać przez nich wzięte na cel. Więcej o tym pisze [Politico].
W armii Ukrainy obecnie służy około 60 tysięcy kobiet, z czego 5 tysięcy walczy na froncie. Chociaż Ukraina stara się przedstawić swoje wojsko jako nowoczesne i progresywne, to z artykułu The Guardian wyłania się obraz wojska, w którym kobiety regularnie mają problemy z powodu swojej płci. [The Guardian]
Europa
Wyciekły dane wszystkich osób głosujących w Wielkiej Brytanii. Rosnące problemy wewnętrzne Białorusi. UE chce pozbyć się papieru toaletowego. Ulewne deszcze, powodzie, upały i pożary – jak mija lato w Europie.
„8 sierpnia tajwański TSMC (największy na świecie producent zaawansowanych półprzewodników) wraz z niemieckimi firmami Bosch i Infineon oraz holenderskim NXP ogłosił zamiar utworzenia European Semiconductor Manufacturing Company (ESMC). W jej ramach w 2027 r. w Dreźnie (Saksonia) zacznie działać fabryka półprzewodników specjalizująca się w chipach dla sektora motoryzacyjnego i przemysłu.” Polecamy analizę i komentarz [Ośrodka Studiów Wschodnich].
Litwa, Łotwa i Estonia porozumiały się w sprawie szybszego przyłączenia się do sieci energetycznej Unii Europejskiej i odłączenia od rosyjskiego systemu. Pierwotnie synchronizacja z europejskim systemem miała nastąpić pod koniec 2025 roku, ale pod wpływem inwazji Rosji na Ukrainę postanowiono przyspieszyć ten proces do lutego 2025. Kraje bałtyckie wspólnie odstąpią od kontraktów z rosyjską siecią energetyczną w lecie 2024 roku. [Euronews]
Pierwszy raz na premiera Wiktor Orban został zaprzysiężony 6 lipca 1998 roku. Dwudziesta piąta rocznica tego wydarzenia to dobry moment na podsumowanie, jaką przemianę od tamtego wydarzenia przeszły Węgry oraz sam Wiktor Orban. Polecamy tekst Dominika Héjja w [Nowej Europie Wschodniej].
Słowenię nawiedziła powódź już nazywana najgorszą katastrofą w historii kraju. W ciągu 24 godzin spadło tyle deszczu, ile normalnie w ciągu miesiąca. Zginęły co najmniej 4 osoby, a całkowite straty wynoszą minimum 500 mln euro. Komisja Europejska zadeklarowała pełną elastyczność w pomocy finansowej w celu odbudowania kraju. W drugim linku od EuroNews znajdziecie zdjęcia z katastrofy, a w pierwszym szczegóły unijnej pomocy. [Euronews #1], [Euronews #2]
Gorąco polecamy tekst
15 lat temu, w nocy z 7 na 8 sierpnia rozpoczęła się wojna gruzińsko-rosyjska, wojna, która formalnie trwa do dziś. To trudna rocznica z wielu względów. W samym Tbilisi kłótnia polityczna między rządzącym krajem Gruzińskim Marzeniem i opozycją o to, kiedy ów wybuch wojny/rosyjską agresję upamiętniać. (…) To trudna rocznica także dlatego, że nawet jeśli chcemy się w pełni solidaryzować z Gruzją, której 20 proc. terenów okupuje Rosja, to trudno solidaryzuje się z kimś, kto pogłębia swoje relacje handlowe z okupantem, kto przyjmuje Rosjan uciekających przed mobilizacją i kto często powtarza rosyjską propagandę na temat wojny w Ukrainie.
Nie tylko opisuje wydarzenia sprzed 15 lat, zwraca uwagę jak to odnoszą się do obecnej wojny w Ukrainie ale także linkuje szereg materiałów dla wszystkich, którzy są tym tematem bardziej zainteresowani. [Przegląd Agnieszki Filipiak]
Dlaczego na Kaukazie Południowym brakuje kobiet? Serwis Outriders zainteresował się tym tematem i przedstawił dwa ciekawe materiały. Macie dostęp zarówno do multimedialnego reportażu jak i podcastu, który skupia się na selektywnej aborcji dziewczynek. [Outriders]
„Wokół pięściarki Katie Taylor panuje w Irlandii atmosfera porównywalna do dawnej małyszomanii w Polsce. Ale pierwszą zawodową walkę w ojczyźnie mogła stoczyć dopiero w tym roku – wcześniej jej zorganizowanie uniemożliwiała wojna lokalnych gangsterów, którzy w tym czasie całkowicie przejęli miejscowy boks. O związkach przestępczości zorganizowanej ze sportem narodowym Irlandii opowiada Aleksandra Łojek: reporterka, autorka książki »Belfast. 99 ścian pokoju« i podcastu o tym samym tytule.”
Bliski i Środkowy Wschód
Libański minister kultury chce zakazać wyświetlania filmu Barbie z powodu „promocji homoseksualizmu”. Kuwejt z kolei zablokował wejście do kin australijskiego horroru „Mów do mnie” z powodu występowania tam trans aktora Zoe Terakes. Jednak Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie dopuszczają Barbie do kin, mimo głosów wzywających do opóźnienia premiery. Wiele państw regionu opóźniło premierę do 31 sierpnia, a także wprowadziło ograniczenia wiekowe dla widzów.
Unia Europejska jest głównym partnerem handlowym Izraela. Jednak na relacje handlowe oddziałują relacje polityczne. O tym, dlaczego ramowa umowa handlowa między UE i Izraelem, na której skorzystać by mogli obaj aktorzy, nie prędko się zmaterializuje, pisze w swoim komentarzu [Ośrodka Studiów Wschodnich].
Chociaż od trzęsienia ziemi w Turcji i Syrii z początku tego roku minęło już ponad sześć miesięcy, mieszkańcy regionu nadal żyją w zagrożeniu. I to nie o kolejnych strzałach mowa. Sprzątanie skutków trzęsienia, przerzucanie milionów ton gruzu zawierających azbest i szczątki organiczne powoduje potężne ryzyko dla zdrowia publicznego i może przynieść wiele kolejnych ofiar. [The Guardian]
Pierwsza dekada rządów Recepa Tayyipa Erdoğana w Turcji była postrzegana jako gospodarczy sukces. Jednak ostatnie lata kompletnie temu przeczą, a wskaźniki gospodarcze pokazują, że Turcja cofnęła się w rozwoju o 10 lat. Jednak mimo tych kłopotów, Erdoğan obronił prezydenturę podczas ostatnich wyborów. O tureckiej gospodarce w rozmowie z interią opowiada Adam Michalski, analityk ds. Turcji z Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW). [Interia]
Pięcioro Irańczyków, posiadających również obywatelstwo Stanów Zjednoczonych zostało przeniesionych z więzienia do aresztu domowego. Są oni oskarżani głównie o szpiegostwo. Ta zmiana formy odbywania kary może poprzedzać wymianę więźniów i ich uwolnienie. [DW]
Samochód ministra obrony narodowej Libanu został ostrzelany na ulicach Bejrutu. W pojazd trafiły dwie kule, jednak ministrowi nic się nie stało. Miało to miejsce tuż po tym, gdy wiozący amunicję dla Hezbollahu samochód przewrócił się na trasie i w wyniku starć między eskortą pojazdu i lokalnymi mieszkańcami zginęły dwie osoby. [Al-Monitor]
Azja
Parlament Indii przywrócił Rahula Gandhiego na stanowisko posła wykonując wyrok sądu, który wstrzymał wyrok skazujący go za wyśmianie nazwiska premiera Indii. Rahul jest prawnukiem pierwszego premiera Indii i członkiem politycznej dynastii w Indyjskim Kongresie Narodowym, największej partii opozycyjnej. [NPR]
„Wzrost gospodarczy Chin i ogólnie sytuacja ekonomicznego tego kraju już od jakiegoś czasu bardzo niepokoją władze Państwa Środka. Jednakże, jak donosi Financial Times, znalazły one sposób na rozwiązanie problemu! Zgodnie z myślą co z oczu to z serca, Komunistyczna Partia Chin zaczęła naciskać na ekonomistów, analityków, think-tanki itd., aby ci najlepiej nie poruszali problematycznych kwestii. Jeżeli zaś muszą oni o nich rozmawiać, niech używają eufemizmów.” [Obserwator Gospodarczy]
Śledczy ONZ wydali raport o zbrodniach wojennych popełnianych przez juntę wojskową w Mjanmnie. Wynika z niego, że wojskowi coraz częściej dopuszczają się aktów uznawanych za zbrodnicze (np. bombardowań cywili) i robią to z większą siłą. [Reuters]
Imran Khan, były premier Pakistanu, został skazany przez sąd i zamknięty w więzieniu. W przeciwieństwie do wydarzeń sprzed kilku miesięcy, gdy groził mu areszt, teraz jego zwolennicy nie wyszli na ulicę żeby domagać się jego uwolnienia, co może sugerować, że władze skutecznie spacyfikowały ruchy polityczne wspierające Khana. France24 pisze o tym, że jednocześnie władze rozwiązały niższą izbę parlamentu, co jest pierwszym krokiem do przyspieszonych wyborów. [Reuters], [France24]
Czy Stany Zjednoczone działały zakulisowo w celu usunięcia Imrana Khana ze stanowiska premiera? To sugeruje dokument ujawniony przez serwis The Intercept, mający być tajną depeszą dyplomatyczną. Al-Dżazira przypomina, co działo się na świecie i w Pakistanie gdy Khan stracił stanowisko, oraz jaka jest reakcja rządu Stanów Zjednoczonych na te oskarżenia. [Al-Dżazira]
Po Chinach i Japonii teraz półwysep Koreański musi zmagać się ze tajfunem. Reuters pisze o tym z perspektywy całego państwa. The Guardian zwraca uwagę na to, jak tajfun wpłynął na światowy zlot skautów, który się w tym kraju odbywał i już wcześniej wywoływał pewne kontrowersje. [Reuters], [The Guardian]
„Co najmniej 150 osób zginęło od maja w wyniku przemocy na tle etnicznym w Manipurze, odległym stanie w północno-wschodnich Indiach, w którym w przeszłości dochodziło do napięć między grupami plemiennymi. Żołnierze zostali wezwani z innych części kraju, aby powstrzymać przemoc, a miesiące później w większości części stanu nadal obowiązuje godzina policyjna a dostęp do Internetu jest ograniczony.” [Al-Dżazira]
Afryka
W Nigrze ciągle gorąco.
Chociaż dziennikarze i eksperci przewidywali, że szansa na interwencję zbrojną państw zrzeszonych w Wspólnocie Gospodarczej Państw Afryki Zachodniej (ECOWAS) maleje, państwa bloku podjęły jednak decyzję o interwencji zbrojnej. Euronews podsumowuje to, co wiemy, chociaż poza komunikatem o użyciu sił szybkiego reagowania do przywrócenia porządku konstytucyjnego w Nigrze, wiemy niewiele. [Euronews]
„W tym odcinku wybieramy się do Nigru, by opowiedzieć, dlaczego na ulicach Niamej pali się francuskie flagi, a zaprasza najemników z Grupy Wagnera? Czy można negocjować z dżihadystami? I dlaczego najcenniejszy w Nigrze nie jest dzisiaj uran, a dostęp do wody i pastwisk? Na podkast zapraszają: Wojciech Jagielski i Krzysztof Story.”
Zachodni (a także polscy) dziennikarze napisali i powiedzieli już dużo o przyczynach wojskowego przewrotu w Nigrze. A jakie zdanie ma dziennikarz mieszkający w tym kraju? The Guardian przedstawia artykuł tłumaczący przewrót z lokalnej perspektywy. [The Guardian]
Bank Światowy ogłosił, że wstrzyma wszelkie nowe pożyczki dla Ugandy z powodu represyjnego prawa uderzającego w społeczność LGBTQ, jakie tam wprowadzono. Więcej o tym prawie pisaliśmy w wydaniu 135. [Al-Dżazira]
„Zawarte w lipcu br. porozumienie między UE a Tunezją o przeciwdziałaniu nieregularnej migracji wskazuje, że wsparcie gospodarek Afryki Północnej jest coraz ważniejszym elementem współpracy między UE a państwami regionu. Charakterystyczną cechą tych gospodarek jest powszechność sektora nieformalnego, którego pracownicy funkcjonują w skrajnie niestabilnych warunkach skłaniających do protestów lub decyzji o migracji. By zwiększyć skuteczność swoich działań, UE powinna więc wesprzeć państwa Afryki Północnej w zapewnieniu godnych warunków pracy w tym sektorze.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Chociaż wojna domowa w Etiopii skończyła się niedawno, to niestety w regionie Amhary doszło do starć zbrojnych lokalnych sił zbrojnych z wojskiem. The Guardian pisze o tym, jak w związku z tym władze państwowe wprowadziły w regionie stan nadzwyczajny. Reuters natomiast ma analizę, która wskazuje na możliwość wybuchu pełnoskalowej wojny domowej w tym regionie. [The Guardian], [Reuters]
W RPA protestują studenci. Związane jest to z problemami, jakie wynikły w związku z implementacją nowego systemu do wypłaty stypendiów, który według protestujących jest pełen błędów i utrudnia dostęp do pieniędzy. [Independent Online]
Ameryka Łacińska
W Ekwadorze doszło do drugiego zabójstwa politycznego w ciągu ostatniego miesiąca. Ponad dwa tygodni temu został zamordowany burmistrz jednego z większych miast w kraju, a teraz zastrzelono kandydata w zbliżających się wyborach prezydenckich. France24 ma artykuł o zamordowanym Fernando Villavicencio, który miał szansę dostać się do drugiej tury wyborów prezydenckich. Americas Qarterly zebrał reakcje kilku ekspertów w związku z tym wstrząsającym wydarzeniem. [France24], [Americas Quarterly]
W Brazylijskim Belem odbył się szczyt dotyczący ochrony lasów Amazonii. Komentatorzy nie są zgodni, czy szczyt zakończył się sukcesem – chociaż większość uczestników zgadza się na ochronę lasów, to jednak nie ma konsensusu na temat tego, jak to osiągnąć. Al-Dżazira ma artykuł, który odpowiada na większość pytań, jakie możecie mieć na temat tego szczytu. Americas Quarterly ma krótki wywiad z przedstawicielem jednej z organizacji pozarządowych, które były współorganizatorami szczytu. [Americas Quarterly], [Al-Dżazira]
Nature spytała się kilku ekspertów, jak po ponad 6 miesiącach oceniają oni działania prezydenta Brazylii w kwestii dbania o środowisko naturalne. Chociaż udało mu się wiele osiągnąć, to jednak oceny nie są jednoznacznie pozytywne. [Nature]
Ameryka Północna
Hawaje kojarzą się z tropikalną pogodą oraz upragnionym celem dla turystów. Rzeczywistość w dobie katastrofy klimatycznej jest niestety inna. Pożary trawią trzy hawajskie wyspy, liczba ofiar wynosi co najmniej 36 osób, a straty materialne będą liczone w miliardach dolarów. Za skalę pożarów jest odpowiedzialny m.in huragan Dora, który rozdmuchał wspomniane pożary. [Grist]
Wyborcy w Ohio w stanowym referendum odrzucili poprawkę do stanowej konsytucji zwiększającą wymaganą większość głosów do zmiany konstytucji. Podwyższenie wymaganego poparcia dla zmiany przepisów było wprowadzone z myślą o jesiennym głosowaniu mającym zdecydować o wpisaniu prawa do aborcji do konstytucji Ohio. [France24]
Pisaliśmy już o osobistych korzyściach materialnych, o których konserwatywny sędzia Sądu Najwyższego Clarence Thomas nie informował. Według nowego raportu prezentów od miliarderów było jeszcze więcej. Chodzi m.in. o wakacje, przeloty prywatnymi samolotami oraz wejściówki VIP na imprezy sportowe. [NPR]
Joe Biden wniósł do Kongresu wniosek o zwiększenie wydatków o 40 mld dolarów. Z tego 24 mld ma być przeznaczone dla Ukrainy, 4 mld na wzmocnienie granicy, pozostałe 12 mld na pomoc w przypadku katastrof. Ze względu na większość republikańską w Izbie Reprezentantów nie jest pewne, z jaką odpowiedzią ta propozycja się spotka. [Reuters]
Prezydent Biden wprowadził zakaz inwestycji w Chinach dla wrażliwych technologii, takich jak układy scalone, kwantowe technologie informacyjne oraz niektóre systemy sztucznej inteligencji. Restykcje mają uniemożliwić rozwinięcie technologii, które można zmilitaryzować i naruszyć bezpieczeństwo narodowe USA. [Reuters]
Oceania
Ostatnio coraz częściej piszemy o wizytach wpływowych polityków na małych pacyficznych wyspach. Al-Dżazira ma ciekawe podsumowanie sytuacji w tym regionie. Szerzej opisuje zmianę znaczenia tych państw na arenie międzynarodowej oraz to, jak coraz więcej państw (nie tylko Stany Zjednoczone czy Chiny) chce zdobyć tam wpływy. [Al-Dżazira]
Wiecie, jak to jest być ślepą uliczką ewolucji? Bo konie wiedzą. Te genialne w swej zmyślności istoty potrafią ważyć nawet tonę. Tak, 1000 kg. Więc sprytnie wymyśliły, że będą tę tonę nosić na czterech palcach. No ale my dzisiaj nie o tym. W Australii są plany odstrzału z powietrza koni w parku narodowym, a ekolodzy są z tego bardzo zadowoleni. Jeśli jesteście ciekawi, dlaczego, to polecamy artykuł [The Guardian].
Ekonomia i gospodarka
Elon Musk, nazywający siebie wszem i wobec absolutystą wolności słowa, pozwał organizację pozarządową za to, co ta mówi. Dokładniej mówiąc, pozwał ją za utratę zysków przez jego portal Twitter. Co takiego ta organizacja zrobiła? Otóż raportowała o mowie nienawiści na Twitterze, której ilość wzrasta po przejęciu serwisu przez Muska. [The Guardian]
„Po orzeczeniu Europejskiej Rady Ochrony Danych TikTok ma zostać ukarany grzywną w wysokości wielu milionów euro za naruszenie prywatności dzieci.” [Press]
Saudi Aramco, saudyjski gigant naftowy ogłosił wyniki finansowe za drugi kwartał 2023 roku. Przychody spadły o 40% w porównaniu z napompowanymi kryzysem wywołanym przez rosyjską inwazję na Ukrainę zyskiem za drugi kwartał roku 2022. Ogłaszane przez kartel OPEC, któremu Arabia Saudyjska przewodzi, ograniczenia w wydobyciu skutkują ceną ropy powyżej 80 dolarów za baryłkę, co jest poziomem cen mającym gwarantować odpowiednie spinanie się budżetu saudyjskiego. [The Guardian]
W sejmie na ostatniej prostej jest ustawa, które może odblokować sporo możliwości przyłączeniowych dla źródeł OZE i to bez konieczności potężnych inwestycji w sieci przesyłowe. Współdzielenie przyłącza elektroenergetycznego (ang. cable pooling) wykorzystuje fakt, że niektóre źródła OZE jak elektrownie wiatrowe i słoneczne mają uzupełniające się profile. Z tego wynika, że rzadko generują prąd równocześnie, zatem aby je przyłączyć nie będzie konieczne ubieganie się o nową mocą przyłączeniową, a tej przez ostatnie lata bardzo brakowało (poziom odmów przekraczał 90% składanych wniosków). Więcej w artykule. [Wysokie Napięcie]
Włoski rząd ogłosił, że nałoży na banki podatek od zysków nadzwyczajnych2. Reuters i Euronews donoszą o zawirowaniach na włoskiej giełdzie i zmianie podejścia rządu po tym, jak ich pierwotny plan nie został pozytywnie przyjęty. Politico jest dużo bardziej krytyczne w ocenie działań rządu i też przedstawia szerszy kontekst polityczny tej gospodarczej decyzji. [Euronews], [Reuters], [Politico]
Nauka i technologia
Sztuczna Inteligencja zrobiła ogromną karierę ostatnimi czasy. Teraz regulacje państwowe starają się nadążyć za osiągnięciami technicznymi. Nature przedstawia przeglądowy artykuł, który opisuje, jak kluczowi gracze na świecie (Stany Zjednoczone, Unia Europejska i Chiny) regulują lub planują regulować technologie związane ze sztuczną inteligencją. [Nature]
Jeśli liczyliście, że nadprzewodnik LK-99, który miał działać w temperaturze pokojowej, zrewolucjonizuje świat, to mamy dla Was złą wiadomość. IFLScience donosi, że to nie jest wcale nadprzewodnik oraz opisuje, dlaczego mógł na początku sprawiać takie wrażenie. Jeśli nie rozumiecie, dlaczego ta sprawa wywołała tyle szumu, to artykuł The Verge pomoże Wam to zrozumieć. [IFLScience], [The Verge]
Czy to, jakie leki dopuszcza się do użytku w Stanach Zjednoczonych, ma wpływ na leczenie w innych państwach świata? Okazuje się, że tak i bywa to powodem problemów. Nature pisze o tym, jak to się stało, że w leczeniu czasami stosuje się terapie, których brak efektywności jest udowodniony naukowo. [Nature]
Nowe badanie naukowe sugeruje, że wzrost antybiotykoopornych bakterii może być związany z zanieczyszczeniami powietrza. [El Pais]
„Nasze bardzo stare układy odpornościowe nie nadążają za nowoczesnym stylem życia i dietą, co prowadzi do wzrostu wszelkiego rodzaju przewlekłych problemów zdrowotnych, takich jak alergie i otyłość.” [Noema]
Może to wydawać się śmieszne, ale ograniczenie gazów cieplarnianych produkowanych przez krowy w czasie hodowli może mieć znaczenie dla klimatu. Naukowcy ogłosili, że udało im się stworzyć rasę krów, która właśnie to osiąga. [Reuters]
Naukowcy pracują nad różnymi sposobami na ograniczenie malarii na świecie. Być może odkrycie, że pewien mikroorganizm powstrzymuje komary przed przenoszeniem malarii, w tym pomoże. [Science]
„Psychozy – czy podejrzliwość to zaburzenie psychiczne?” Radio Naukowe rozmawia z prof. Łukaszem Gawędą o paranojach, psychozach, sposobie leczenia oraz innych powiązanych z tym tematem rzeczach.
Idee, kultura, społeczeństwo
Na początku sierpnia odbyła się rocznica powstania w obozie koncentracyjnym w Treblince. Artykuł Teen Vogue opisuje historię i przebieg tego zdarzenia, zwracając uwagę na zwykle przemilczaną rolę kobiet. Przemilczaną, gdyż wiązała się ona z przemocą seksualną, jaką wobec nich stosowali naziści. Artykuł jest też interesujący, gdyż zwraca uwagę na to, że opór Żydów wobec nazistów nie musiał zawsze przybierać formy oporu zbrojnego. [Teen Vogue]
Kim był Jean-Michel Basquiat? Jeśli interesujecie się sztuką, to możecie znać nazwisko tego afroamerykańskiego artysty, który stał się sławny w latach 80. Przekrój ma ciekawy artykuł, który opisuje zarówno jego życie jak i sztukę. Oczywiście jego dzieła też tam zobaczycie. [Przekrój]
Czy muzea od zawsze były instytucjami politycznymi? Jakub Majmurek rozmawia z profesorem Krzysztofem Pomianem na temat politycznej historii muzeów oraz tego, jak ewoluowały one na przestrzeni wieków. [Krytyka Polityczna]
Jeśli zastanawiacie się kim jest Koroluk - jest to jutuber, który skupia się na demaskowaniu kłamstw i manipulacji środowisk związanych z Konfederacją. Gazeta.pl właśnie przeprowadziła z nim wywiad, który polecamy. [Koroluk @ Youtube], [Gazeta.pl]
Jeśli nie wiecie czym jest dokładnie podatek od zysków nadzwyczajnych (windfall tax), to polecamy ten odcinek podcastu Ekonomia i cała reszta.