Wydanie 185, 17.05.2024
To z wysłuchaniem w sprawie liberalizacji prawa aborcyjnego, mitem grupowych zwolnień w Polsce i zamachem na premiera Słowacji
Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
„Prokuratura Rejonowa Warszawa-Mokotów wszczęła śledztwo ws. niedopełnienia obowiązków i przekroczenia uprawnień przez Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Macieja Świrskiego – poinformował PAP likwidator-redaktor naczelny Polskiego Radia Paweł Majcher.” [TokFM]
„Polska jako ostatni kraj Unii wprowadziła w 2023 roku program bezpłatnych szczepień przeciw HPV. Był to konik premiera Morawieckiego. Okazuje się, że konik był kulawy. Po blisko roku działań i jeszcze większej przychylności nowej władzy wobec programu, nic nie działa, jak trzeba” [OKO.press]
Chcecie wiedzieć jak wyglądałaby kampania przed referendum w sprawie aborcji, o którym marzy Trzecia Droga? Wystarczy przyjrzeć się temu jak wyglądało wysłuchanie publiczne w sprawie projektów zmiany prawa aborcyjnego.
Wysłuchaliśmy ponad 200 opinii, głównie anti-choice, katolickich, prawicowych, odnoszących się do Boga. Usłyszeliśmy argumenty o Hitlerze, doktorze Mengele, zagładzie nienarodzonych, ludobójstwie, ćwiartowanych płodach. Czy ktoś zmienił zdanie? Nie sądzę
Teraz wyobraźcie sobie, że przez kilka miesięcy cała Polska jest obsmarowana billboardami o takiej treści. [OKO.press], [Krytyka Polityczna], [Polityka]
Na marginesie można dodać, że Kaja Godek poza głoszeniem obrzydliwych poglądów to będąc w Sejmie na wysłuchaniu publicznym obraziła także reporterkę Polskiej Agencji Prasowej. [Wirtualne Media]
„Chaotyczny, nerwowy, niespójny, powtarzający cały czas te same żarty – tak postawę Mateusza Morawieckiego na przesłuchaniu przed sejmową komisją śledczą ds. wyborów kopertowych podsumowała w TOK FM Dominika Długosz z Newsweeka.” [TokFM]
„W Sejmie głodują od poniedziałku osoby, które przedstawiają się jako rolnicy ze związku rolniczego Orka. Ale w parlamencie mało kto o tym związku słyszał. A raczej wiele osób słyszało, że on nie istnieje. To przykład ogromnego rozdrobnienia organizacji reprezentujących rolników.” [Rzeczpospolita], [TokFM]
„To się nie zaczęło na PiS i na PiS się nie skończy. Policja bije i razi paralizatorami. Potem śledczy nie sprawdzają śladów, prokurator sprawy umarza. A sądy nie są dociekliwe.” OKO.press w rocznicę śmierci Igora Stachowiaka przygotowało dwa ciekawe teksty. Pierwszy przybliża szczegóły jego sprawy a drugi skupia się na tym dlaczego zgony po interwencjach policji tak często nie wiążą się z żadną karą. [OKO.press #1], [OKO.press #2]
Jeśli zastanawialiście się czy pisze się „żabojad” czy „Żabojad” ma dla Was dobrą wiadomość. Od 1 stycznia 2026 roku obydwie formy będą poprawne. To nie jedyna zmiana w regułach ortograficznych jaką RJP właśnie wprowadziła. O reszcie możecie przeczytać w zalinkowanych artykułach. [TVN24], [Rada Języka Polskiego]
„Wybory do Parlamentu Europejskiego to najbardziej proporcjonalne wybory w Polsce. Procent zdobytych mandatów jest prawie taki sam jak procent zdobytych głosów. Na potrzeby przeliczania głosów na mandaty cały kraj jest jednym okręgiem wyborczym. Nie ma problemu nierówności głosu – każda osoba, niezależnie od tego gdzie głosuje (również za granicą) ma taki sam wpływ na wynik.” Jeśli ciekawi Was jak dokładnie będzie wyglądał podział mandatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego, to mamy artykuł dla Was. [Obywatele.News]
W związku z Międzynarodowym Dniem Przeciwko Homofobii serwis Goniec publikuje reportaż o osobach LGBTQ, które wyprowadziły się z Polski do Hiszpanii. „«To osoby LGBT+, które zostały w Polsce i zakładają tam rodziny, są bohaterami. My się poddałyśmy» – mówi Barbara, jedna z naszych bohaterek” [Goniec]
Wojna w Ukrainie
Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia [Ośrodek Studiów Wschodnich] i [Konflikty].
„Na czele rosyjskiego ministerstwa obrony staje ekonomista Andriej Biełousow odpowiedzialny dotąd za chronienie Rosji przed skutkami sankcji. Siergiej Szojgu obejmuje urząd sekretarza Rady Bezpieczeństwa Rosji, wcześniej zajmowany przez jednego z najbliższych współpracowników Putina Nikołaja Patruszewa. Ten traci stanowisko, ale jego syn awansuje do rangi wicepremiera. Co oznaczają te zmiany?” W PISM pisze na ten temat analityczka Anna Maria Dyner, a w Raporcie na Dziś z Dariuszem Rosiakiem rozmawia o tym Michał Potocki, dziennikarz związany z „Dziennikiem Gazetą Prawną”. [Polski Instytus Spraw Międzynarodowych],
„Bomby szybujące pomagają Rosji zdobywać tereny na Ukrainie. Co sprawia, że są tak skuteczne?” [The Kyiv Independet]
Zagraniczni ochotnicy walczą również po stronie Rosji. Jedną ze znacznych grup po ich stronie są etniczni Serbowie. Bałkańska Sieć Dziennikarstwa Śledczego (BIRN) prezentuje na przykładzie jednego serbskiego ochotnika i postów z mediów społecznościowych, drogę z Bałkanów do okopu w Ukrainie. Urodzony w bośniackiej Republice Serbskiej Dario Ristić, były zawodnik walk MMA, po pobycie w szwajcarskim więzieniu postanowił wyjechać do Rosji i wziąć udział w walkach w Ukrainie. Oto co BIRN ustalił o tym, jak wygląda droga takiego ochotnika do Donbasu. [Balkan Insight]
Gdy zachodni Europejczycy czują dym, my już widzimy pożar – litewska telewizja przeprowadziła wywiad z głównodowodzącym estońskich sił zbrojnych generałem Martinem Heremem, który opowiada o estońskim podejściu do obrony przed rosyjską inwazją oraz dlaczego estońskie podejście, różni się od choćby litewskiego. [Nowa Europa Wschodnia]
Europa
Holenderskie partie osiągnęły porozumienie w sprawie utworzenia rządu. Ubóstwo we Włoszech wzrasta do bezprecedensowego poziomu od dekady. Macedonia Północna: prawica wraca do władzy.
„12 maja odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich na Litwie, w której żaden z ośmiu kandydatów nie uzyskał ponad 50% głosów. Rywalizacja w drugiej turze będzie miała miejsce 26 maja pomiędzy ubiegającym się o reelekcję Gitanasem Nausėdą (44,10% poparcia) oraz obecną premier Ingridą Šimonytė (19,86%). Frekwencja wyniosła 59,28%. Wraz z wyborami prezydenckimi odbyło się referendum nad zmianą art. 12 konstytucji, czyli możliwością posiadania podwójnego obywatelstwa. Choć 73,94% biorących w nim udział opowiedziało się za modyfikacją, przepis nie zostanie zmieniony, gdyż osoby te stanowiły mniej niż połowę wszystkich obywateli uprawnionych do głosowania. W głosowaniu nad podwójnym obywatelstwem uczestniczyło 58,96% wyborców.” [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Atlas Swiata]
„7 maja w trakcie zjazdu w Berlinie CDU przyjęła nowy program partii (Grundsatzprogramm), zmieniający dokument z 2007 r. Wyznacza on główne linie programowe ugrupowania na kolejne kilkanaście lat. (...) W programie celowo zaakcentowano powrót do konserwatywnego profilu CDU. Dokument jednoznacznie postuluje ograniczenie migracji oraz konieczność integracji nowo przybyłych osób, odwołuje się też do niemieckiej kultury, języka oraz chrześcijaństwa. Podkreśla znaczenie polityki bezpieczeństwa i rolę Bundeswehry.” [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Gdy dwa lata temu media donosiły o udanym ataku rosyjskich hakerów na węgierskie systemy rządowe, władze kategorycznie zaprzeczały, że do tego doszło. Obecnie portal 444.hu ujawnil, że jest w posiadnaiu dokmentów, które potwierdzają, że włamania Rosjan na węgierskie serwery miały miejsce, a władze miały tego świadomość i zaprzeczając, okłamywały węgierskich obywateli. [444.hu](artykuł jest po węgiersku ale można czytać z pomocą automatycznego [translatora])
Premier Słowacji, Robert Fico, został postrzelony podczas wyjazdowego posiedzenia rządu w miejscowości Handlova. Napastnika schwytano na miejscu. to 71-letni mieszkaniec okolicznej miejscowości. Fico trafił do szpitala w Bańskiej Bystrzycy, przeszedł operację, a jego stan pozostaje bardzo poważny. O tle wydarzenia opowiada materiał OSW, a TVN pisze o rozwoju sytuacji po zamachu. [TVN24]
W Gruzji ciągle trwają protesty ale Rząd nie wycofuje się z „ustawy o agentach”. Zarówno OSW jak i PISM mają analizę sytuacji w tym kraju. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Polski Instytus Spraw Międzynarodowych]
Politico za to pisze o chaosie jaki panuje po stronie UE w reakcji na wydarzenia w Gruzji. Za to Euractiv opisuje wizytę w tym kraju MSZ Estoni, Litwy, Łotwy i Islandi w celu okazania wsparcia dla protestujących obywateli. [Politico], [Euractiv]
„Po zakończeniu walk w Górskim Karabachu Armenia i Azerbejdżan wznowiły rozmowy pokojowe. Choć miały one charakter dwustronny – nie przyniosły rezultatu. Traktat pokojowy wciąż jest kwestią przyszłości. O historii konfliktu, ale i o kwestiach spornych, które trzeba rozwiązać, by do porozumienia mogło dość, Tomasz Zając rozmawia z Wojciechem Wojtasiewiczem, analitykiem ds. Kaukazu Południowego.”
Bliski i Środkowy Wschód
„Rosnąca krytyka Izraela w związku z wojną w Strefie Gazy i polityką wobec Palestyńczyków skłoniła jego zagranicznych partnerów do wprowadzenia sankcji przeciw środowiskom skrajnej izraelskiej prawicy. Są one nakładane na radykalnych żydowskich osadników odpowiedzialnych za terroryzowanie ludności palestyńskiej na Zachodnim Brzegu i na część skupiających ich organizacji. Sankcje mają na razie ograniczony charakter, ale stanowią istotny sygnał polityczny i prawdopodobnie będą rozszerzane.” [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]
Skala zniszczeń budynków mieszkalnych w Strefie Gazy jest zatrważająca. Wydaje się niemożliwe znalezienie militernego uzasadnienia dokonywania wysadzeń, którymi chwali się IDF i jego żołnierze. W świetnie zrealizowanym artykule (polecamy kliknąć w link i poscrolować) Bellingcat pokazuje nie tylko skalę zniszczeń ale też co mówia o nich sami izraelscy żołnierze. [Bellingcat]
Amerykanie zakończyli budowę pirsu u wybrzeży Strefy Gazy, który umożliwić ma morskie dostawy pomocy humanitarnej do Gazy gdzie sytuacja ludności cywilnej jest dramatyczna. Pierwsza dostawa została już zrealizowana. [AP News]
W Turcji, liderzy prokurdyjskiej Ludowej Partii Demokratycznej zostali skazani na wieloletnie wyroki więzienia. Oskarżani sa o wzbudzanie niepokojów społecznych, czyli protestów przciwko polityce rządu z 2014 roku, gdy tzw. państwo islamskie oblegało Kobane – kurdyjskie miasto w północnej Syrii, położone tuż przy granicy z Turcję. Surowe wyroki dla Kurdów oddalają nadzieje na demokratyczny dialog w tej kadencji rządów Erdogana. [Al-Monitor]
Turecki MSZ w wywiadzie stwierdził, że jazycki region Sindżar, leżący w północnym Iraku musi zostać oczyszczony z PKK (Partii Pracujących Kurdystanu). Słowa te padają w okresie gdy Ankara po raz kolejny grozi lądową operacją wymierzoną w północy Irak. [Al-Monitor]
W Libanie nasilają się nastroje antyuchodźcze. Kraj pogrążony jest w permanentnym kryzysie, a libańskie partie i urzędnicy nawołują społeczność międzynarodową do przesiedlenia uchodźców do innych krajów lub udzielenia im pomocy w powrocie do Syrii. Od zeszłego roku ubyło 25 tysięcy zarejestrowanych uchodźców w tym kraju. Liban, kraj liczący około 6 milionów ludzi, gości prawie 780 000 uchodźców zarejestrowanych oraz setki tysięcy niezarejestrowanych. Na Syryjczyków narasta presja na powrót do Syrii, a Unia Europejska zawarła z Libanem porozumienie o pomocy w wysokości 1 mld Euro, która ma ograniczyć migrację z terenu Libanu w kierunku Cypru i całej Unii Europejskiej. [AP News #1], [AP News #2]
„Jak donosi The Wall Street Journal, Amerykanie przebazowują swoje statki powietrzne, w tym samoloty bojowe i drony, ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich do Kataru. Ruch ten jest wynikiem decyzji władz ZEA, które w lutym ogłosiły, że nie pozwolą dokonywać nalotów na terytoria Jemenu i Iraku z bazy Az-Zafra bez uprzedniego poinformowania Abu Zabi. Podobnych regulacji nie narzucił Katar, w którym znajduje się baza w Al‑Adid.” Portal Konflikty opisuje również inne powody mogące stać za tą decyzją. [Konflikty]
Irański reżyser Mohammad Rasoulof, skazany na 8 lat więzienia, chłostę, grzywnę oraz konfiskatę majątku uciekł z Iranu. Jak powinofrmował, po trudnej i skomplikowanje podróży zdołał dotrzeć do Europy. Jak informowaliśmy w poprzednim numerze, został skazany za swój najnowszy film, a słowami irańskiego wymiaru sprawiedliwości za działanie na szkodę bezpieczeństwa narodowego. [The Guardian]
Azja
„Sztuczna inteligencja i wybory: Lekcje z Korei Południowej. Kraj ten był w stanie ograniczyć wpływ deepfake'ów generowanych przez sztuczną inteligencję podczas ostatnich wyborów do Zgromadzenia Narodowego. Czego inne kraje mogą nauczyć się z tego doświadczenia?” [The Diplomat]
„Indie głosowały w poniedziałek w czwartej fazie siedmiotygodniowych wyborów parlamentarnych, podczas gdy retoryka kampanii stała się bardziej ostra z powodu różnic ekonomicznych i podziałów religijnych.” [Reuters]
„W szczytowym okresie obowiązywania w Chinach ograniczeń związanych z zerową epidemią Covid-19 chiński znak, który brzmi jak angielskie słowo «run», stał się zaszyfrowanym sposobem mówienia o emigracji. Od tego czasu wielu Chińczyków opuściło swój kraj w poszukiwaniu lepszych możliwości za granicą. W pierwszym odcinku trzyczęściowego serialu poświęconego zjawisku «run» podróżujemy do Japonii i spotykamy wykształconych Chińczyków z miast, którzy podjęli decyzję o przeprowadzce. Alice Su, starsza korespondentka The Economist w Chinach i David Rennie, szef naszego biura w Pekinie, pytają: co ich wybór mówi o kraju, który pozostawili?”
W sąsiadującej z Afganistanem prowincji Południowy Waziristan doszło do ataku na szkołę dla dziewczyn. Ataku dokonano w nocy, nikt nie ucierpiał, budynek został jednak poważnie uszkodzony. O ile nikt nie przyznał sie od razu do zamachu, to sprawcami najpewniej są pakistańscy talibowie, którzy odmawiają dziewczynkom prawa do edukacji. [AP News]
Afryka
Tydzień temu pisaliśmy otym, że operujące w Sudanie Siły Szybkiego Wsparcia (RSF) dotarły do pełnego uchodźców miasta Al-Faszir. Zaatakowały je w piątek 10 maja. Wymiana ognia między bojownikami i wspierającymi ich siłami nieregularnymi a sudańskim wojskiem trwała około sześciu godzin i objęła między innymi teren elektrowni. Wojsko nie tylko odepchnęło bojowników od rogatek miasta ale również przeprowadziło atak lotniczy na pozycje RSF. Według Lekarzy bez Granic w walkach ucierpiało wielu cywilów. W administrowanym przez nich szpitalu przyjęto 160 rannych, z czego dziewiętnaście osób to nieletni. [Konflikty]
„Rząd Sudanu Południowego i rebelianckie grupy opozycyjne podpisały w czwartek «deklarację zaangażowania» na rzecz pokoju podczas rozmów mediacyjnych na wysokim szczeblu w Kenii, opisanych jako kluczowy krok w wysiłkach na rzecz zakończenia konfliktu w Sudanie Południowym, który od dawna paraliżuje jego gospodarkę.” [AP News]
„Obrońcy praw człowieka w Nigerii wystosowali petycję mającą na celu powstrzymanie planu zmuszenia 100 dziewcząt i młodych kobiet do zawarcia małżeństwa podczas masowej ceremonii, co wywołało oburzenie w tym zachodnioafrykańskim kraju.” Co ciekawe masowe (przymusowe?) zaślubiny nie organizuje żadna islamska bojówka tylko lokalny polityk. [The Guardian]
Wspominaliśmy już kilkukrotnie o zbliżających się wyborach w Republice Południowej Afryki. Ale jak one dokładnie wyglądają? Jakie partie się z sobą zetrą? Jaka jest stawka tych wyborów? AP News przygotowało ściągawki dla tych, którzy chcą poznać właśnie te informacje. [AP News #1], [AP News #2]
Na łamach tygodnika informowaliśmy o tym jak Niger zerwał porozumienie wojskowe z Amerykanami i wyprosił ich z kraju, a na ich miejsce zaprosił Rosjan. W wywiadzie z The Washington Post, Ali Mahaman Lamine Zeine, premier Nigru, mówi, że wszystkiemu winni są Amerykanie. [The Guardian]
Ameryka Łacińska
2 czerwca odbędą się wybory w Meksyku dlatego polecamy kilka artykułów na ten temat.
„Trzy tygodnie dzielą Meksyk od jednych z najbardziej znaczących wyborów w jego najnowszej historii. W dniu 2 czerwca wiele się wydarzy, ponieważ wynik tego głosowania prawdopodobnie będzie miał implikacje gospodarcze i polityczne, które będą kształtować przyszłość kraju przez dziesięciolecia. Dlaczego stawka jest tak wysoka?” [Americas Quarterly]
„W wyborach w Meksyku poszukiwanie zaginionych powinno być na pierwszym planie” [Americas Quarterly]
„Przemoc karteli w Meksyku prześladuje ludność cywilną przed czerwcowymi wyborami” [AP News]
Pisaliśmy już wielokrotnie, że María Corina Machado kandydatka opozycyjna nie może kandydować w najbliższych wyborach prezydenckich gdyż z powodu wyroku sądowego (nie ma mowy jednak o niezależności wymiaru sprawiedliwości w tym wypadku). Kandydatem opozycyjnym będzie ktoś inny ale to ona jeździ po kraju i namawia ludzi do głosowania. [AP News]
Podczas gdy powódź, która spustoszyła brazylijski stan Rio Grande do Sul, jeszcze nie ustąpiła, w regionie rozprzestrzeniła się kolejna plaga: dezinformacja, która zapewnienie pomocy setkom tysięcy potrzebujących. Od oskarżeń biurokratów o wstrzymywanie akcji ratowniczej, przez plotki o ukrywaniu setek zwłok, poprzez ignorowanie oficjalnych ostrzeżeń, bo te miały być tylko sianiem strachu przez polityków. [AP News]
Americas Quarterly ma krótką analizę na temat tego jak wygląda obecnie sytuacja polityczna na Haiti i jak wygląda proces stabilizacji kraju przez tymczasową radę prezydencką. Ostatnio nie szło im to zbyt dobrze. [Americas Quarterly]
Pogrążone w kryzysie i przemocy Haiti jest głównym tematem kampanii w sąsiedniej Dominikanie. Stanowcze podejście do migrantów oraz ukończenie płotu na granicy to główne jedne z głównych obietnic wyborczych. [AP News]
„Biją dzwony w katolickich kościołach, wezwanie do modlitwy wzywa muzułmanów w centrum Hawany, buddyści powtarzają mantry, gdy zbierają się w domu muzyka jazzowego. Żydzi jedzą ryż, fasolę i inne kubańskie produkty podczas kolacji szabatowej, wyznawcy Santerii tańcząc i uderzając w bębny w muzeum wypełnionym posągami oddają hołd swoim afro-kubańskim bóstwom i składają ofiary bogini morza.” A to wszystko w ateistycznej (w teorii) jeszcze nie tak dawno Kubie. [AP News]
W Meksyku gwiazdkę Michelin otrzymał malutki przybytek serwujący jedynie tacos. Jego szef nie założył na siebie przyznanego mu eleganckiego stroju szefa kuchni, gdyż w lokalu o wymiarach 3x3 metry, którego połowę zajmuje gorąca blacha, jest zbyt gorąco. Tacosy serwowane w El Califa de León nie są zdecydowanie tanie jak na meksykańskie warunki, jednak ponoć najlpesze w całym mieście. [AP News]
Ameryka Północna
„Prezydent USA Joe Biden ogłosił we wtorek wysokie podwyżki ceł na szereg chińskich produktów importowanych, w tym baterie do pojazdów elektrycznych, chipy komputerowe i produkty medyczne, ryzykując spór wyborczy z Pekinem w roku wyborczym zabiegając o głosyamerykańskich wyborców, którzy nisko oceniają jego politykę gospodarczą.” [Retuers]
Ciągle coś się dzieje w sprawach sądowych związanych z Donaldem Trumpem. Gdybyśmy chcieli o tym szczegółowo pisać to trzeba by stworzyć osobny dział. Jesteśmy jednak leniwi i odsyłamy Was do podstrony Politico, która agreguje informacja o wszystkich procesach Trumpa. [Politico]
„Republikańska członkini rady szkolnej w Teksasie prowadziła kampanię przeciwko indoktrynacji dzieci w szkołach. Następnie przeczytała program nauczania. Courtney Gore, członkini rady szkolnej Granbury ISD, wyrzekła się skrajnie prawicowej platformy, na której prowadziła kampanię. Jej bunt doprowadził do odwetu.” Chociaż sama historia nie jest wesoła, to miło przeczytać o osobie o konserwatywnych poglądach, która nie utraciła całkowicie zdolności krytycznego myślenia. [The Texas Tribune]
W Stanach Zjednoczonych wychodzą na powierzchnię i żer dwa wylęgi (ang. brood) cykad wieloletnich. Jeden, który pojawia się na powierzchni co 17 lat, oraz drugi, który robi to co 13 lat. Ostatni raz takie jednoczesne pojawienie zaobserwowano w 1803 roku. Co to oznacza dla lokalnego ekosystemu? Na to stara się odpowiedzieć artykuł od BBC. A jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o tych niezwykłych stworzeniach (np co się dzieje przez 17 lat między ich kolejnymi pojawieniami się na powierzchni) polecamy materiał od kanału Real Science. [BBC]
Oceania
„W historii jak z telenoweli prezydent Kiribati chciał pogrążyć swoją przeciwniczkę polityczną i w rezultacie doprowadził do rozwiązania najważniejszego sądu w kraju. Przy okazji zwracając uwagę na sytuację, którą dzieli z kilkudziesięcioma innymi krajami świata, gdzie sędziami częściej zostają obcokrajowcy niż właśni obywatele.”
Reforma prawa wyborczego doprowadziła do zamieszek w Nowej Kaledonii. Jest to wyspa na Pacyfiku, która należy do Francji. Dlaczego prawo wyborcze było punktem zapalnym i co dokładnie dzieje się na wyspie dowiecie się z artykułu serwisu Reuters. Za to jeśli jesteście ciekawi historii wyspy, która ciągle stara się uzyskać niepodległość to polecamy audycję Działu Zagranicznego sprzed kilku lat. [Reuters]
Ekonomia i gospodarka
„Grupowe zwolnienia w Polsce stają się bardzo popularnym tematem w przestrzeni medialnej. Jednak jak wynika z danych temat został bardzo mocno wyolbrzymiony względem tego jak wygląda rzeczywistość. W Polsce nie grozi nam masowe bezrobocie, a znacznie więcej przedsiębiorstw poszukuje nowych pracowników, niż zwalnia obecnych.” [Obserwator Gospodarczy]
„Portale społecznościowe koncernu Meta: Facebook i Instagram zostaną zbadane pod kątem potencjalnego naruszenia unijnych przepisów dotyczących treści internetowych związanych z bezpieczeństwem dzieci, poinformowały w czwartek organy regulacyjne UE, co może prowadzić do wysokich kar.” [Reuters]
„W dzisiejszym odcinku Robert Tomaszewski opowiada o zmianach w ministerstwie aktywów państwowych, o nowym ministrze Jakubie Jaworowskim i co owa zmiana oznacza dla spółek skarbu państwa i innych resortów odpowiedzialnych za politykę energetyczną. Rozmowę prowadzi Julia Cydejko.”
Nauka i technologia
„Ponieważ leki na otyłość pomagają teraz ludziom schudnąć, naukowcy pracują nad wykorzystaniem ich popularności poprzez zwiększenie liczby leków odchudzających. Najnowszy pretendent przyjmuje podejście konia trojańskiego – ukrywając małą cząsteczkę w peptydzie naśladującym hormon jelitowy, który jest już stosowany w lekach na otyłość – aby zadać podwójny cios komórkom mózgu, które kontrolują apetyt.” [Nature]
Dlaczego nie jadamy jaj składanych przez indyki? Szczerze nigdy się nad tym nie zastanawiałem. Nie jada się ich specjalnie często nie tylko w Polsce, ale tez w krajach dużo bardziej indyczych. Jaja są jak najbardziej jadalne, smak mają zbliżony do kurzych ale ponoć bardziej intensywny i ogólnie nie mają unikalnych własności. Na drodze tych jaj do naszych żołądków staje... ekonomia.
Chrabąszcz majowy – jak jego nazwa wskazuje, właśnie teraz możemy go spotkać gdy wyjdziemy z domu. Dla wielu, szczególnie dla długowłosych, te spotkania nie są przyjemne. Jeśli chcecie się dowiedzieć troszkę więcej o tym majowym stworzeniu, to zapraszamy na materiał filmowy.
W Egipcie odkryto dawne koryto Nilu, które biegnie wzdłuż 31 piramid. Może to tłumaczyć, jak transportowano na place budowy potężne skalne bloki. Odkrycia zakopanego od wieków pod piaskami koryta dokonano dzięki wykorzystaniu radarów. Wyniki zostały potwierdzono poprzez badanie gruntów, które wykazały obecnośc osadów rzecznych. [The Guardian]
„Dwanaście genów raka piersi zidentyfikowanych u kobiet pochodzenia afrykańskiego w dużym badaniu opublikowanym w poniedziałek może pewnego dnia pomóc w lepszym przewidywaniu ich ryzyka zachorowania na tę chorobę i podkreśla potencjalne różnice w ryzyku w porównaniu z kobietami pochodzenia europejskiego.” [Reuters]
Wiedzieliście, że historia baobabu była przez wiele lat owiana tajemnicą? Reuters pisze o ostatnich badaniach, które odsłoniły przed naukowcami historię tego gatunku drzew. [Reuters]
Idee, kultura, społeczeństwo
„Właściwie od zawsze brzydotę łączono ze złem. Znamy ten motyw z najstarszych mitów, legend, bajek. Wciąż go powielamy, zwykle bezmyślnie.” Patrycja Wieczorkiewicz na łamach Krytyki Politycznej przypomina, że broniąc równości i postępu nie powinno się używać takich samych obraźliwych argumentów jakie stosują ideowi przeciwnicy. [Krytyka Polityczna]
W 1944 roku wprowadzona zostaje mocą dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego wprowadzona reforma rolna. O ile wszystkie główne partie przedwojennej polski miały w programach przeprowadzenie reformy rolnej, o tyle komuniści przeprowadzili ją najgwałtowniej, terapią szokową. Ziemię mieli dostać fornale, czyli zatrudnieni na dworach chlopi bez ziemi i majątku. O społecznym odbiorze reformy, o realiach ówczesnej wsi, o zbliżającej się armii czerwonej, o szabrowaniu, o tym, że wielu fornali miało wątpliwości przy kupowaniu gruntów ziemiańskich (bo nie było to bezpłatne przejęcie) i z czego to wynikało, a także o zbieraniu gasnących głosów najstarszych mieszkanek i mieszkańców Polski, świadków tamtych wydarzeń opowiada prof. Anna Wylegała z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
„Jak (biorąc pod uwagę nowe wyzwania) powinny wyglądać zadania powiatów? W jaki sposób powiaty mogą zadbać o bezpieczeństwo energetyczne mieszkańców? Dlaczego szpitale powiatowe są istotne dla systemu ochrony zdrowia? Czy powiaty powinny otrzymywać odgórne, powszechne wytyczne związane z bezpieczeństwem, czy należy pozostawić im elastyczność i swobodę decyzji? Jakie są obecnie optymalne pomysły na finansowanie powiatów? – na te i inne pytania odpowiada prof. Irena Lipowicz, b. Przewodnicząca Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego, b. Rzeczniczka Praw Obywatelskich, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.”
„Dla osób niewidomych góry są przestrzenią inspiracji i piękna, którą odkrywać mogą na wiele sposobów. Dzięki zmysłom dotyku, słuchu, węchu i przy wsparciu nowoczesnych technologii, niewidomi i słabowidzący mogą cieszyć się tatrzańskimi wycieczkami. W najnowszym odcinku podcastu Z Miłości do Gór Bartek Solik rozmawia z swoimi gośćmi o postrzeganiu gór przez osoby niewidome oraz o tym, jak Tatrzański Park Narodowy stara się umożliwiać wszystkim czerpanie radości z wędrówek po Tatrach. Zapraszamy!”
„Każdego roku w trzeci czwartek maja Ukraińcy obchodzą Dzień Wyszywanki. Wyszywanka to ukraińskie słowo oznaczające haftowaną koszulę lub sukienkę – centralny element tradycyjnego ukraińskiego stroju.” Z okazji tegorocznego Dnia Wyszywanki polecamy galerię nowych i starszych wyszywanek na stronie [The Kyiv Independent].