Wydanie 231, 05.04.2025
To z cłami Trumpa, nowym problemem Le Pen i krwią toksyczną dla komarów
Jeśli podoba się Wam nasza praca, to tutaj znajdziecie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Dla czytelników newslettera: To wydanie najprawdopodobniej przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową – wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
Czy Odra otrzyma osobowość prawną? Zdecydowanie nie byłby to wyjątek w skali świata, o czym niejednokrotnie pisaliśmy na łamach tygodnika. Trwa zbieranie podpisów pod odpowiednią petycją. [OKO.press]
Włoski konglomerat medialny, który miał przejąć TVN zmienił plany. Więcej o tym pisze serwis Wirtualne Media. [Wirtualne Media]
Głosami 213 posłów Sejm przegłosował ustawę zakładającą obniżenie składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Z tego tytułu dziura w NFZ powiększy się o kolejne 6 mld złotych. Mamy skrajnie niedofinansowaną służbę zdrowia, a ten projekt, tego nie naprawi. [Bussines Insider]
„Ekolodzy i aktywiści przyrodniczy alarmują: 1 kwietnia Ministerstwo Rolnictwa opublikowało informację, że na torfowiskach użytkowanych rolniczo, objętych jedną z unijnych norm dobrych praktyk rolniczych, znanych pod zbiorczą nazwą jako normy GAEC, nadal możliwe będzie osuszanie, prowadzące do dalszej degradacji bezcennych terenów podmokłych.” [OKO.press]
Podejrzana w sprawie afery Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych Anna W., była dyrektorka Biura Prezesa Rady Ministrów za czasów Mateusza Morawieckiego, została zwolniona z aresztu tymczasowego ze względu na dobro jej dziecka, wyszła z aresztu za kaucją. Poręczenie majątkowe za urzędniczkę w wysokości 400 tys. zł wpłaciła Fundacja Niezależne Media, będąca jednym z akcjonariuszy Telewizji Republika. — Ten dzień będzie jednym z najszczęśliwszym w moim życiu, jestem najszczęśliwszą matką, która spotka się dzisiaj z synem. To najważniejsza rzecz i to na to czekałam — podkreśliła kobieta na antenie stacji po wyjściu na wolność. [OKO.press], [Onet]
„Dolnośląska Służba Dróg i Kolei dysponuje budżetem w wysokości ponad miliarda złotych rocznie. Jak ustaliło OKO.press, jej dyrektorem został ostatnio 26-letni działacz PSL Mateusz Masłowski” [OKO.press]
Dlaczego Magdalena Czyż robi karierę w mediach mimo braku powszechnego uznania? Dlaczego w Gazecie Wyborczej ciągle pojawiają się słabe teksty? Odpowiedź na obydwa pytania jest jedna – chodzi o Adama Michnika. Artykuł serwisu Press przedstawia ciekawy obraz tego co dzieje się w redakcji Gazety Wyborczej. [Press]
„Są dwie historie o Wosiu. Jego krytycy mówią, że był dobrym lewicowym publicystą, który miał odwagę kwestionować neoliberalne dogmaty, po czym rozmienił się na pisowskie drobne. Woś odpowiada, że był uciskany przez liberalny mainstream, że nie podobało im się to co pisze, a on tylko zachowuje zimną logikę i czystość poglądów. Postanowiliśmy to sprawdzić.” W redakcji nie ma zbyt wielu dawnych fanów Rafała Wosia ale być może Was zainteresuje historia upadku tego dawnego dziennikarza a obecnie propagandysty. [###]
Wojna w Ukrainie
Atak Rosji na Ukrainę – aktualny stan wydarzeń przedstawia Ośrodek Studiów Wschodnich: Wzajemne oskarżenia o ataki na obiekty energetyczne. 1133. dzień wojny
„Rosjanie uderzyli w Krzywy Róg. Jest co najmniej 14 zabitych, 50 rannych. Wśród ofiar ma być pięcioro dzieci. Jak informują lokalne władze, w pobliżu miejsca uderzenia rosyjskiej rakiety znajdował się plac zabaw” [OKO.press]
„Rosja może wstrzymać ostrzał celów cywilnych na Ukrainie jeśli Stany Zjednoczone spełnią jej żądania – żądania które są nierealne. Dziś omawiamy to czego chce Kreml, co oferuje w zamian i dlaczego tego nie dostanie.” [###]
„Moskwa określiła najnowsze amerykańskie propozycje pokojowe jako nie do przyjęcia dla Kremla, podkreślając ograniczone postępy Donalda Trumpa w realizacji jego obietnicy zakończenia wojny na Ukrainie od czasu objęcia urzędu w styczniu.” [The Guardian]
„Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI) regularnie publikuje analizy globalnego rynku uzbrojenia. Wyniki najnowszego badania, obejmującego lata 2020–2024, pokazują wyjątkowo interesujące trendy. Rosja coraz bardziej traci pozycję na globalnym rynku uzbrojenia, w ostatnich dwóch latach nawet w Azji Centralnej.” [Konflikty]
„Wojna elektroniczna jest główną siłą w rosyjskiej wojnie przeciwko Ukrainie, odgrywając kluczową rolę zarówno w strategiach ofensywnych, jak i defensywnych. Czym dokładnie jest wojna elektroniczna, jak działa i jak Ukraina skutecznie się przed nią broni?” [United24]
Europa
„Francuski sąd zakazał w poniedziałek liderce skrajnej prawicy Marine Le Pen startu w wyborach prezydenckich w 2027 r. po tym, jak została skazana za defraudację, co może podsycić globalne napięcia związane z wysiłkami sądownictwa w zakresie kontroli polityki.” Wyrok na Le Pen i innych polityków jej partii nie podoba się skrajnej prawicy gdyż uważają, że politycy mogą robić wszystko gdyż taka jest wola ludu – oczywiście dotyczy to tylko polityków skrajnie prawicowych. [Reuters]
Przywódca bośniackich Serbów Milorad Dodik pojawił się w Moskwie w poniedziałek wieczorem, potwierdzając swoje miejsce pobytu w wiadomości wideo, podczas gdy władze w Sarajewie domagają się międzynarodowego nakazu aresztowania po skazaniu go za sprzeciwienie się Trybunałowi Konstytucyjnemu kraju i promowanie separatystycznego programu. „Przybyłem do Moskwy” – powiedział Dodik. Nie przyznał się do ucieczki, ale moment jego wyjazdu z Bośni przypada na narastającą presję prawną w kraju. [Politico]
W ostatnich tygodniach doszło do zaostrzenia przez Budapeszt krytyki polityki Unii Europejskiej wobec Kijowa. Podczas szczytów Rady Europejskiej 6 i 20 marca Węgry jako jedyne państwo członkowskie nie podpisały konkluzji dotyczących wsparcia dla Ukrainy. Coraz ostrzej sprzeciwiają się też akcesji tego kraju do UE, blokując otwarcie pierwszego klastra negocjacyjnego i podkreślając zagrożenia dla węgierskiej gospodarki i bezpieczeństwa. Premier Viktor Orbán zapowiedział zorganizowanie tzw. konsultacji narodowych w tej sprawie (do obywateli zostaną rozesłane kwestionariusze z pytaniami na ten temat). [Ośrodek Studiów Wschodnich]
Węgry ogłosiły, że opuszczą Międzynarodowy Trybunał Karny, ze względu na jego „upolitycznienie”. Ogłoszono to po tym, gdy na Węgrzech przyjęty został Binjamin Netanjahu, premier Izraela, za którym Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania. [The Guardian], [Reuters]
„Węgierski parlament znowelizował ustawę, która umożliwia zablokowanie sądowej decyzji o przekazaniu osoby poszukiwanej. W ten sposób zdaniem węgierskiego tygodnika HGV węgierski rząd chce chronić oskarżonego o korupcję i działanie w zorganizowanej grupie przestępczej Marcina Romanowskiego przed wydaleniem do Polski.” [OKO.press]
Serbia uzyskała kolejne 30 dni odłożenia terminu wprowadzenia embarga na ich jedyną w kraju rafinerię koncernu NIS, który posiadany jest w większości przez Gazprom. To już drugie z rzędu odłożenie sankcji. Serbia 80% ropy kupuje poprzez ropociąg Janaf z Chorwacji, a pozostałe 20% pochodzi z własnego wydobycia. [Reuters]
„W miarę jak Europa wzmacnia swoje granice, uzbrojony gang afgański działający w Bośni i Hercegowinie zaczął porywać osoby ubiegające się o azyl i żądać okupu od ich rodzin. Ich taktyka obejmuje przemoc fizyczną, a nawet gwałty.” O sprawie pisze Balkan Investigative Reporting Network. [Balkan Insight]
„Rosyjska machina dezinformacyjna nie tylko ingerowała w wybory w Niemczech w 2025 roku – zbudowała w tym celu cały ekosystem fałszywych mediów. Za pośrednictwem sieci ponad 100 fałszywych serwisów informacyjnych i operacji psychologicznych, takich jak Storm-1516, Kreml wprowadził chaos, wzmocnił skrajnie prawicowe narracje i celował w kluczowe postacie polityczne za pomocą sfabrykowanych skandali. Ten artykuł wyjaśnia różne kampanie internetowe i ich metody.” [VSquare]
Bliski i Środkowy Wschód
„Izraelskie samoloty zbombardowały dziś cele w południowym Libanie i w południowym Bejrucie. Było to pierwsze uderzenie lotnicze na stolicę Libanu od momentu wejścia w życie zawieszenia broni między Hezbollahem a Izraelem 27 listopada ubiegłego roku. Naloty były odwetem za ostrzał północnego Izraela z terytorium Kraju Cedrów.” [Konflikty]
Izrael regularnie bombarduje Syrię. Celami są głównie instalacje wojskowe, szczególnie na południu kraju. Izrael oskarża przy tym Turcję o próbę budowania w Syrii swojego protektoratu. [AP News]
Jak inkluzywny jest nowy syryjski rząd? Mniej niż niektórzy mieszkańcy Syrii by chcieli. Jak bardzo technokratyczny jest to rząd? Wydaje się, że całkiem mocno. [DW]
Izrael kontynuuje operację w Strefie Gazy. Obecnie wytyczany jest kolejny korytarz pod kontrolą militarną Izraela – tym razem pomiędzy Chan Junus i Rafah (korytarz Morag). Realia życia w Strefie dla Palestyńczyków są bardzo ciężkie. Bombardowania w których w ostatnim tygodniu zginęło co najmniej 50 osób, ewakuacje, brak pomocy humanitarnej – czy celem Izraela jest wyczyszczenie drogi Trumpowi do zbudowania gazańskiej riwiery? [Reuters], [DW]
Afera Katarska w Izraelu nie słabnie. Dwoje współpracowników premiera Binjamina Netanjahu zostało aresztowanych pod zarzutem przyjmowania korzyści majątkowych w zamian za poprawianie wizerunku Kataru. Sprawa jest w Izraelu skandaliczna nie tylko ze względu na aspekt korupcyjny ale także, ze względu na bliskie powiązania Kataru z Hamasem, którego celem jest zniszczenie Izraela. [AP News]
W odpowiedzi na aresztowanie Ekrema Imamoglu, potencjalnego rywala urzędującego prezydenta Turcji w kolejnych wyborach prezydenckich, opozycja wezwała do bojkotu firm, które nie dołączają do protestu przeciwko zatrzymaniu Imamoglu. W efekcie, władze zaczęły aresztować ludzi, związanych z zachęcaniem do bojkotu. [AP News]
„Ruch Huti i Stany Zjednoczone nadal kontynuują wymianę ciosów. Wiele wskazuje na to, że Amerykanie w najbliższym czasie będą chcieli po raz kolejny wprowadzić do akcji bombowce B-2A Spirit. Tymczasem Huti po raz kolejny ogłaszają atak na Izrael, a całej sytuacji przygląda się legalny rząd Jemenu, który sam zdaje sobie sprawę ze swojej bezsilności. Sytuację komplikują dodatkowo podejmowane przez Waszyngton próby zaciągnięcia Irańczyków do stołu negocjacyjnego.” [Konflikty]
Azja
Zeszłotygodniowe trzęsienie ziemi w Mjanmie pochłonęło już ponad 3000 istnień. Pierwszy artykuł Reutersa opisuje aktualizację liczby ofiar jak opis wtórnych zagrożeń, które mogą przyczynić się do kolejnych śmierci. Za to drugi tekst Reutersa z pomocą infografik i wykresów opisuje mechanizm powstania tego trzęsienia ziemi. [Reuters #1], [Reuters #2]
„Chiny ogłosiły cła odwetowe w wysokości 34% na import z USA. Oznacza to eskalację wojny handlowej wywołanej przez Donalda Trumpa i podsyca obawy o stan światowej gospodarki. Ministerstwo handlu Chin poinformowało, że nałoży również więcej ograniczeń na eksport metali ziem rzadkich, które są kluczowe przy wytwarzaniu produktów wysokich technologii. Dodało kolejne 16 amerykańskich firm i organizacji do swojej listy kontroli eksportu, co oznacza, że chińskie firmy nie mogą z nimi prowadzić interesów. [The Guardian]
„1 kwietnia jednostki Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej podległe Dowództwu Teatru Wschodniego rozpoczęły kolejne zakrojone na dużą skalę manewry wokół Tajwanu. Różnicą w stosunku do poprzednich ćwiczeń tego rodzaju było otwarte przyznanie, że jeden ze scenariuszy dotyczy blokady wyspy. Pekin testuje administrację Donalda Trumpa. Natomiast w USA mnożą się scenariusze hipotetycznej wojny z Chinami, tworzone na szczęście przez profesjonalistów. Ich przewodnim motywem jest powtórka z Pearl Harbor.” [Konflikty]
Praca na łodzi rybackiej nie jest łatwa ale artykuł Guardiana pokazuje, że Indonezyjczycy zatrudniani na chińskich kutrach mają okropne warunki pracy, która dla niektórych z nich kończy się śmiercią. [The Guardian]
Korea Południowa przegrała i czeka ją upadek. To mocne stwierdzenie, jednak kraj ten wskoczył pod pociąg katastrofy demograficznej pewien czas temu, a konsekwencje niebawem zaczną nadciągać. I nie da się z tym już nic zrobić – rożna będzie jedynie szybkość upadku – od bardzo szybkiej, po szybką. O ile Korea jest skrajnym przykładem, o tyle nie jest jedyna w tej sytuacji. Europejskie państwa, w tym Polska, będą odczuwać podobne rodzaje problemów. [###]
„Kiedy mówi się o straszliwych okrucieństwach Cesarskiej Armii Japońskiej wobec europejskich jeńców wojennych, należy widzieć je w ogólnym kontekście japońskich zbrodni, takich jak na przykład masakra w Nankinie. Jeśli w latach 1941–1945 zmarło 6,2% jeńców Wspólnoty Narodów przetrzymywanych przez Japończyków, to odpowiednia liczba dla Holendrów wynosi 23%, dla Amerykanów 41,6% i przerażające 77% (230 tysięcy z 300 tysięcy) dla indonezyjskich robotników przymusowych. Jak powiedział Pedro Lopez, adwokat filipiński występujący na procesie japońskich zbrodniarzy wojennych odpowiedzialnych za śmierć 131 tysięcy Filipińczyków (liczba udokumentowana, rzeczywista była prawdopodobnie wielokrotnie wyższa), »setki ludzi umarło powolną i bolesną śmiercią w mrocznych, cuchnących i zawszonych celach«.” [Konflikty]
Afryka
„Tysiące ludzi wyszło w piątek na ulice Republiki Środkowoafrykańskiej, aby zaprotestować przeciwko planom prezydenta Faustina Archange'a Touadery, który chce ubiegać się o trzecią kadencję przy wsparciu dowodzonych przez Rosję najemników z grupy Wagnera.” [AP News]
Afryka jest kolejnym polem zmagań Rosji z Zachodem. Na pierwszy rzut oka, odnosi tam ona sukcesy – kolejne rządy żegnają się z Amerykanami i Francuzami, a na ich miejsce zapraszają Rosjan. Jeśli jednak trochę się zagłębimy, Rosyjska obecność jest skromna, poza sukcesami notuje także widowiskowe porażki, a upadek Asada w Syrii nie tylko utrudnia zaopatrzenie afrykańskich oddziałów, ale również być przykładem tego, że Rosyjskie wsparcie nie jest gwarantem bezpieczeństwa dla sprzymierzonego z nimi dyktatora. [###]
„Rosja omówiła w czwartek sposoby na wzmocnienie więzi wojskowych z krajami Sahelu, obiecując szkolenie ich żołnierzy i dostawy broni, ponieważ stara się rozszerzyć swoje wpływy w rządzonych przez junty krajach Afryki Zachodniej, które wydaliły siły francuskie.” [AP News]
O cłach jakie ogłosił Donald Trump więcej piszemy w dalszych działach ale tutaj mamy krótki tekst dla wszystkich zastanawiających się dlaczego najwyższe cła nałożył na afrykański kraj, o którym mało kto słyszał – Lesotho. [AP News]
„Oczekuje się, że prezydent Ugandy Yoweri Museveni spotka się z urzędnikami Sudanu Południowego w drugim dniu swojej podróży do stolicy, Dżuby, ponieważ ONZ wyraziła obawy o wznowienie wojny domowej po tym, jak główny przywódca opozycji został umieszczony w areszcie domowym.” [AP News]
Tłum w południowej Nigerii zabił 16 osób, z powodu podejrzeń, że byli oni porywaczami. Ofiary z północy kraju zostały zabite w rejonie Uromi w stanie Edo po zatrzymaniu ich przez lokalne służby bezpieczeństwa. Podczas przeszukania ich pojazdu funkcjonariusze odkryli lokalnie produkowaną broń, co wywołało atak tłumu. [AP News]
„Koncern TUSAŞ (znany też pod anglojęzyczną nazwą Turkish Aerospace Industries) odniósł kolejny sukces w ekspansji na rynek afrykański. Według pojawiających się w mediach informacji Somalia ma być o krok od zamówienia tureckich śmigłowców bojowych T129 ATAK. Na razie ani Somalia, ani Turcja nie opublikowały oficjalnych komunikatów dotyczących tego kontraktu.” [Konflikty]
Ameryka Łacińska
Możecie zdobyć markowy ciuch za cenę przesyłki. Gdzie tkwi haczyk? Jest to ubranie pochodzące z pustyni Atacama – ogromnego śmietniska w Ameryce Południowej na które wyrzucana jest ogromna liczba (często nieużywanych) ubrań. Więcej o tym śmietnisku jak i próbie zwrócenia na nie uwagi poprzez „rozdawanie” ubrań tam znalezionych pisze [The Guardian].
„Przywódca tymczasowej rady prezydenckiej Haiti próbował uspokoić rosnące zaniepokojenie Haitańczyków szalejącą przemocą ze strony gangów, przyznając w czwartek, że kraj »stał się piekłem dla wszystkich« i obiecując nowe środki mające na celu powstrzymanie rozlewu krwi.” [AP News]
„Argentyński senat odrzucił w czwartek dwóch kandydatów do Sądu Najwyższego, których prezydent Javier Milei nominował dekretem na początku tego roku, zadając poważny cios libertariańskiemu przywódcy.” [AP News]
„Potężna eksplozja zabiła co najmniej pięć osób, w tym kobietę w ciąży i roczne dziecko, podczas starcia między rywalizującymi grupami górników złota na początku czwartku w północno-zachodniej Boliwii, jak podała policja, rzadki przypadek sporów terytorialnych między krajowymi spółdzielniami górniczymi, które okazały się śmiertelne.” [AP News]
Ameryka Północna
„Grenlandia wciąż jest na nagłówkach światowych gazet. Donald Trump wciąż twierdzi, że wyspa będzie należeć do USA. Czy jest to możliwe? Jaka jest aktualna strategia USA? Co na to Grenlandczycy? Jak JD Vance został przyjęty na wyspie? O aktualnej sytuacji politycznej na Grenlandii i rozgrywce wokół niej opowiadają Piotr Szymański i Andrzej Kohut.” [###]
Donald Trump ogłosił „Dzień Wyzwolenia”, podczas którego przedstawił listę stawek celnych obejmujących większość państw świata. Stawki wahają się od 10 do 50%, UE otrzymała 20%. W artykule od Reutersa znajdziecie kilka infografik pokazujących skalę tych ceł, a w Guardianie pełną listę państw i stawek celnych. Kolejne informacje w sekcji Ekonomia i gospodarka. [Reuters], [The Guardian]
Prezydent Trump podpisał nowe rozporządzenie wykonawcze, które będzie wymagało od potencjalnych wyborców okazania dowodu obywatelstwa USA, aby zarejestrować się do głosowania. Do tej pory stany stany miały sporo swobody w organizowaniu wyborów na swoim terenie, a republikanie często (tj gdy im to odpowiadało) walczyli o prawa stanowe i o brak narzucania przepisów federalnych. Obecnie przy rejestracji do głosowania konieczne było podanie numery prawa jazdy, stanowego ID lub ubezpieczenia społecznego. Wszelkie przeprowadzane w przeszłości audyty wykazywały, że głosowanie osób nieuprawnionych jest marginalne, jednak D. Trump, bez żadnych udokumentowanych podstaw od lat mówi o głosujących (na jego przeciwników) nielegalnych imigrantach. [NPR]
Trwają nowe porządki w administracji USA. Narodowe Instytuty Zdrowia, amerykańska instytucja rządowa zajmująca się badaniami biomedycznymi i związanymi ze zdrowiem, mierzy się z potężnymi cięciami budżetowymi, a także masowymi zwolnieniami m.in. na stanowiskach kierowniczych, w podległych jej jednostkach. Jest to największa publiczna instytucja, która finansuje badania nad zdrowiem. [Naure]
Mogliście słyszeć o Czarnych Panterach – organizacji oraz partii politycznej która w latach 60 i 70 minionego wieku walczyła o prawa i o ochronę czarnych amerykanów. The Guardian ma artykuł nie o samym ruchu i jego członkach a o ich dzieciach. Właśnie poprzez pryzmat dzieci, które dorastały w tym środowisku możecie się wiele dowiedzieć o Czarnych Panterach. [The Guardian]
Oceania
„Przemyt nielegalnych substancji z Azji i Ameryki Południowej do Australii w ciągu dekady urósł tak bardzo, że Pacyfik jest już przezywany ”narkotykową autostradą„. Najwyższą cenę płacą za to małe państwa wyspiarskie, które nie radzą sobie z nieznanymi tam wcześniej problemami.” [###]
Ekonomia i gospodarka
Zajmujący się polityką handlową podcast The Trade Guys, wydawany przez think-tank Center for Strategic and International Studies komentuje na gorąco „Dzień Wyzwolenia” czyli wprowadzenie dziwnie wyliczonych ceł na większość państw świata. Komentarz przedstawiony z amerykańskiej perspektywy komentuje skutki dla Amerykanów i amerykańskiego handlu. [###]
Czy drugiego kwietnia skończył się wolny handel? Decyzje administracji Trumpa komentują w ponad godzinnej rozmowie eksperci Ośrodka Studiów Wschodnich. [###]
„Wraz ze zbliżającym się weekendowym terminem, w którym TikTok ma znaleźć nabywcę, pojawiają się oferenci na serwis społecznościowy z krótkimi filmikami. Amazon i, osobno, konsorcjum kierowane przez założyciela OnlyFans, Tima Stokely'ego, są ostatnimi, którzy wrzucili swoje kapelusze na ring dla TikTok. Witryna stoi w obliczu terminu 5 kwietnia, aby osiągnąć porozumienie w celu znalezienia nabywcy spoza Chin pod groźbą zakazu w Stanach Zjednoczonych.” Reuters pisze o potencjalnych kupcach TikToka a Wirtualne Media donoszą, że Trump przedłużył termin w jakim firma ma znaleźć nabywcę. [Reuters], [Wirtualne Media]
Ośmiu kluczowych producentów OPEC+ zgodziło się we wtorek na zwiększenie łącznej produkcji ropy naftowej o 411 tys. baryłek dziennie, niespodziewanie przyspieszając tempo zaplanowanych podwyżek wydobycia. W efekcie cena ropy wyraźni spadła. Rynek oczekiwał, że kartel ogłosi zwiększenie wydobycia o około 140 tys. baryłek dziennie. OPEC stwierdził w oświadczeniu, dodając, że „stopniowe wzrosty mogą zostać wstrzymane lub odwrócone w zależności od zmieniających się warunków rynkowych”. [CNBC]
Co z planami budowy kolejnych elektrowni szczytowo-pompowych (ESP) w Polsce? Najbardziej namacalny jest projekt Młoty (prowadzony przez PGE). Pozostałe projekty nadal nie zostały zdjęte z tapetu przez spółki za nie odpowiedzialne, jednak aby zostać zrealizowanymi, najpewniej będą musiały wygrać aukcje rynku mocy, gdzie ich konkurentami będą bateryjne magazyny energii. Czy taniejące akumulatory chemiczne zablokują rozwój ESP w Polsce? Zobaczymy. Wysokie Napięcie zaprasza na przegląd krajowych projektów ESP. [Wysokie Napięcie]
Nauka i technologia
„Miliony ludzi na całym świecie cierpiących z powodu silnego bólu pleców mogą odczuć ulgę dzięki nowemu lekowi, który wykorzystuje antybiotyki zamiast środków przeciwbólowych. Lekarze, którzy przetestowali lek, stwierdzili, że może on być przełomem dla jednej na cztery osoby, u których ból w dolnej części pleców jest spowodowany infekcją, a nie problemem z mięśniami lub kręgosłupem.” [The Guardian]
„Naukowcy mają nowy, radykalny plan kontrolowania liczby komarów i walki z malarią: polegający na umieszczeniu w ludzkiej krwi leku, który jest trujący dla owadów, więc spożycie tej krwi oznacza ich ostatni posiłek.” [Science Alert]
„Niegdyś ulubieniec Doliny Krzemowej, firma 23andMe, zajmująca się genomiką konsumencką, złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości i pozwolenie na sprzedaż swoich aktywów – w tym ogromnej bazy danych DNA od około 15 milionów ludzi na całym świecie, która umożliwiła przeprowadzenie ponad 250 badań naukowych.” [Nature]
Plastik? A może bioplastik? O historii plastiku, jego cudowności, jego zbyt dużej trwałości i poszukiwaniu alternatyw opowiada w Radiu Naukowym dr hab. inż. Sandra Paszkiewicz, prof. Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technicznego. [###]
Ile jest liczb pomiędzy 1, a 2? I czy ta nieskończoność jest mniejsza czy większa, od nieskończoności liczb całkowitych? A może nieporównywalna? Czym jest i jaki wpływ ma na to aksjomat wyboru? A także jak tego konsekwencje wykorzystali Banach i Tarski? O tym wszystkim opowiada najnowszy odcinek Veritasium. [###]
„1 kwietnia to idealny dzień na publikację nieco luźniejszego artykułu – ale bez wprowadzania Czytelników w błąd. Dwa lata temu zaprezentowaliśmy listę najpiękniejszych samolotów wojskowych. Tym razem przygotowaliśmy ranking okrętów, które – delikatnie mówiąc – nie wyróżniają się urodą.” [Konflikty]
Idee, kultura, społeczeństwo
Id al-Fitr, z tureckiego zwany również Ramazan Bayrami to uroczyście świętowanie w islamie miesiąca postu, ramadanu. Z tego powodu meczety i ich okolice zapełniły się wiernymi. Czym jest Id al-Fitr i jak wyglądają jecho obchody? O tym dowiedzieć możecie się z następujących artykułów. [Time], [Wikipedia]
Jak zaczynał Krzysztof Rutkowski? Jako Milicjant. O jego przygodach w PRLu, byciu ZOMOwcem, początkach działalności w wolnej Polsce, a nawet działaniach w Iraku i wielu kłamstwach Rutkowskiego usłyszeć możecie w najnowszym odcinku Podcastexu. Polecamy serdecznie. [###]
„Kresy Wschodnie, czyli schizofrenia jako stały czynnik historii polskiej. Kolonizowani w XIX wieku przez zaborców, mogliśmy być dumni z tego, że kiedyś byliśmy kolonizatorami.” Jeśli jesteście ciekawi co Maria Janion ma do powiedzenia o podejściu Polski do Kresów Wschodnich, to właśnie o tym jest jej tekst w Krytyce Politycznej. [Krytyka Polityczna]
Kim był Zbigniew Messner, zapomniany księgowy generała Jaruzelskiego? Prof. Jerzy Dudek opowiadając o nim przybliża schyłkowy PRL i jego sytuację gospodarczą, a także polityczną. [###]
„Biorąc pod uwagę najbardziej zniszczone miasta, które znalazły się w polskich granicach po 1945 roku po Warszawie i Wrocławiu Gdańsk był trzecią najbardziej zniszczoną aglomeracją. Walki o nią były wyjątkowo zacięte a Niemcy bronili się niezwykle zażarcie. (...) A kiedy Sowieci wkroczyli już do miasta rozpoczęła się potężna grabież, a ulice zalała fala przemocy. Równocześnie pojawiła się nowa polska administracja. Sytuacja w niegdyś niemieckim mieście zmieniało się niezwykle dynamicznie. Zanim doszło do spotkania Wielkiej Trójki w Poczdamie w Gdańsku rozpoczęły się wysiedlenia Niemców. Zaczęła działać polska milicja. Mieszkania i pustostany zajmowane były przez przybywających do miasta osadników i repatriantów.” O tym jak Danzig stał się Gdańskiem w 1945 roku. [###]
Co by się stało, gdybyśmy nie zmieniając wielkości czy dystansów między kontynentami, obrócili o 90 stopni ich rozmieszczenie na globie? Krótkie dywagacje na ten temat przedstawia poniższe nagranie. Spoiler: oś obrotu wybrano tak, że Polska jest w strefie tropikalnej. [###]
Skoro już gdybamy, to teraz na tapecie ląduje historia starożytna i co by się stało gdyby Rzymianie znali ziemniaka. Czy ziemniak mógłby uratować imperium? Czy brakującym elementem do wiecznej chwały Imperium Rzymskiego był właśnie ziemniak? [###]