Wydanie 22, 02.04.2021

To z jedzeniem żółwi i bobrów, zabijaniem aktywistek i darmowym Luwrem

Jeżeli o obawialiście się, że ekipę Tygodnika Neuropa spotkało jakieś nieszczęście – na przykład pisaliśmy wczorajsze wydanie pod muszką karabinu Adama Andruszkiewicza – śpieszymy z wyjaśnieniem: był to primaaprilisowy żart. Acz żart ten niebezpiecznie przypominał dominującą dziś w niektórych mediach narrację. Polecamy niektóre treści z numeru specjalnego, choćby kanał Karola Fjałkowskiego czy zaprzyjaźnionego z nami Koroluka Masakratora, tymczasem przejdźmy do tego, co działo się na przestrzeni minionego tygodnia. A działo się sporo.

Znajdziecie tutaj nie tylko informacje o wydarzeniach z różnych zakątków globu, ale również publicystykę, interesujące podcasty oraz artykuły o tematyce społecznej czy ekonomicznej.

Polska

• Pod egidą Ministerstwa Sprawiedliwości funkcjonująca od 2018 roku Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki od 1 kwietnia – i to nie jest primaaprilisowy żart – stanie się Szkołą Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości. W przyszłym roku akademickim uczelnia ta otworzy kierunek prawo. Nowej szkole kibicujemy, zwłaszcza w zatrudnianiu kadr. Nie wiemy, czy można ją uznać za nawiązanie do Centralnej Szkoły Prawniczej imienia Teodora Duracza z lat 1948-53, ale się domyślamy. [Prawo.pl]

• Wracamy do tematu wilków i sensacyjnych nagłówków, które przetoczyły się przez media w ostatnim czasie. Gdy przyjrzymy się sprawie bliżej i na spokojnie, to można wysnuć wniosek, że największymi winnymi w całej sprawie są media, które mają „wilczy apetyt” na sensację, a także sympatycy myślistwa. Polecamy artykuł z lokalnej prasy śledzący dezinformację i szum medialny, które narosły wokół tej sprawy, a także wywiad z dr. Wojciechem Śmietaną w Nowiny24, badaczem dużych drapieżników o tym, że strach przed wilkiem jest wyolbrzymiony i był budowany przez wieki, ale też o tym, kiedy wilka rzeczywiście powinniśmy się obawiać. [Kronosfera], [Nowiny 24]

• Kolejny skandal seksualny w polskim Kościele. Tym razem sprawa tyczy się dominikanina, księdza Pawła M. W latach 1996-2000 miał on wykorzystywać seksualnie osoby należące do wrocławskiego duszpasterstwa akademickiego. Jego przełożeni przez ponad 20 lat zbywali sprawę i sygnały płynące od pokrzywdzonych. Ksiądz Paweł M. miał w latach 2011 oraz 2018 wykorzystywać również siostrę zakonną. Dlaczego sprawa tuszowana skutecznie przez 20 lat wychodzi na wierzch właśnie teraz? Sumienie i ludzkie odruchy wzbudziły w dominikanach nie kolejne zgłaszające się do nich ofiary czy autorefleksja, ale fakt, że sprawa została przez pokrzywdzoną siostrę zakonną zgłoszona do prokuratury. Efekt był natychmiastowy. Poruszeni Dominikanie wykonują teraz przełomowy w realiach polskiego kościoła, jednak spóźniony o 20 lat krok – powołują niezależną od nich komisję do zbadania sprawy księdza Pawła M. Na jej czele stanąć ma katolicki publicysta Tomasz Terlikowski. [Więź], [Dominikanie]

• Czy naród polski jest wyjątkowy, tak jak w wizji roztaczanej przez prawicę czy może bliższy racji jest pogląd bliski elitom „antypisu”, że narodowość polska to anachronizm i powinniśmy myśleć o sobie jak o Europejczykach? Warto na wojnę polsko-polską spojrzeć z zewnątrz, dlatego polecamy wywiad Grzegorza Sroczyńskiego z Brianem Porter-Szucsem, profesorem historii na University of Michigan-Ann Arbor i autorem książki „Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii”. [Gazeta.pl]

---

Europa

• Cechą wspólną autorytarnych liderów jest szukanie wrogów na siłę. To właśnie robi Aleksandr Łukaszenka, którego nowe prawo bezpośrednio uderza w mniejszość polską na Białorusi. W wyniku nowej ustawy, czworgu polskich lokalnych polityków przedstawiono zarzuty, za które mogą trafić do więzienia nawet na 12 lat. Oficjalnie chodzi o „nielegalne zgromadzenia” i „czczenie pamięci band antyradzieckich podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej” (tak Białorusini nazywają Drugą Wojnę Światową). Jedną z aresztowanych jest Andżelika Borys, prezeska Związku Polaków na Białorusi. W poniższym filmie znajdziecie wywiad z nią o sytuacji polskiej mniejszości, który miał miejsce tuż przed jej zatrzymaniem i aresztowaniem. [Politico]

• Zostajemy za wschodnią granicą. 25 marca miało na Białorusi miejsce święto Dnia Wolności – obchodzone przez opozycję w rocznicę deklaracji niepodległości Białoruskiej Republiki Ludowej w 1918 r. Święto to jest nieuznawane przez reżim Łukaszenki, a w tym roku, po okresie kilkumiesięcznych protestów przeciwko władzy, zyskało ono dodatkową symbolikę. W tygodniach poprzedzających obchody, przedstawiciele resortów siłowych oraz Łukaszenka wyrażali gotowość zdecydowanego rozprawienia się z „prowokatorami radykalnych wystąpień ulicznych”, w których główną rolę ma grać „wróg wewnętrzny”. Białorusini, mimo starań liderów opozycji, nie wyszli na ulice i nie miały miejsce żadne masowe demonstracje. Wydaje się to być efektem wielomiesięcznych, brutalnych i narastających represji reżimu. [Ośrodek Studiów Wschodnich]

• 4 kwietnia mają miejsce wybory do parlamentu w Bułgarii. Sondaże dają zwycięstwo rządzącemu od 3 kadencji Bojko Borisowowi. Urzędujący premier zmierzył się z wielomiesięcznymi protestami przeciw korupcji, za jego rządów Bułgaria odnotowała najgorszy wynik w zakresie nadmiarowych zgonów w roku 2020 (ponad 2x więcej niż średnia unijna), a i tak przekonuje rodaków, że jego strategia walki z COViDem jest obiektem zazdrości w innych państwach. Jak rok pandemii i protestów wpływa na scenę polityczną? A także, jak skuteczne jest sięganie po politykę historyczną i wetowanie udziału Macedonii w procesie akcesyjnym UE? [Polski Instytut Spraw Międzynarodowych]

• We wrześniu 2021 roku będą miały wybory federalne w Niemczech. Wyraźnym numerem dwa w niemieckich sondażach, przymierzanym do rządzącej koalicji, który zdaje się odrabiać stratę do CDU/CSU, jest partia Zielonych. Kim oni właściwie są? Jak różni się obraz Zielonych od ich rzeczywistych działań, gdy stają na czele landowych instytucji. W których kwestiach wydają się być nieprzejednani? Serdecznie polecamy niemiecki monitor wyborczy od OSW. [Ośrodek Studiów Wschodnich @ YouTube]

• Od kilku tygodni obserwujemy wzrost napięcia i aktywności wojskowej wokół Donbasu. Tylko w lutym Ukraińskie pozycje ostrzelano 180 razy, a od początku roku zginęło 20 ukraińskich żołnierzy. W sytuacji coraz większego napięcia politycznego między Zachodem, a Rosją, możliwa staje się dalsza eskalacja działań militarnych na wschodzie Ukrainy. W mediach pojawiają się doniesienia o koncentracji wojsk po Rosyjskiej stronie granicy, a europejskie dowództwo amerykańskich sił zbrojnych zwiększa stopień gotowości. [Ośrodek Studiów Wschodnich], [Konflikty.pl]

---

Bliski i Środkowy Wschód

• Czy da się zlaicyzować ultrakonserwatywne społeczeństwo? Po zdobyciu pełni władzy, Atatürk podjął się próby przebudowy osmańskiego rdzenia Turcji w nowoczesne państwo na wzór zachodni. Udostępniony czasowo dokument Arte z 2018 opowiada o przebiegu tej przemiany, konfliktach i problemach, którym czoła musiała stawić młoda republika. Wreszcie kreśli on sposób, w jaki na zgliszczach kemalistowskich przemian do władzy doszedł Erdogan, będący ich zaprzeczeniem. [Arte]

• W ubiegłym tygodniu media obiegła wiadomość o podpisaniu wieloletniej umowy gospodarczej między Iranem a Chińską Republiką Ludową. Część komentatorów opowiada o wielkim przełomie, potężnych kwotach sięgających 400 mld dolarów, niezwykłych wizjach. A jak jest naprawdę? Czy ta umowa to coś niezwykłego w regionie i czy Chiny rzeczywiście stawiają na Iran? Na to pytanie stara się odpowiedzieć Tomasz Rydelek z Pulsu Lewantu. PS: Czy to nie groteskowe, jak teokratyczny reżim ajatollahów dobrze układa się z bezbożnym, komunistycznym reżimem prowadzącym ludobójstwo na swoich muzułmańskich obywatelach? [Puls Lewantu]

• W Afganistanie narasta problem bezpieczeństwa aktywistek, urzędniczek, dziennikarek. Od rozpoczęcia rozmów pokojowych z Talibanem wydaje się, że ataki są bardziej celowane w kobiety – mimo spadku ogólnej liczby ofiar cywilnych, rośnie liczba zabitych kobiet. Wg Reporterów Bez Granic, od początku tego roku zabito na świecie 9 dziennikarzy, z czego 4 w Afganistanie, z czego 3 to kobiety. Jednak Afganki nie chcą dać się zastraszyć – mówią, że muszą robić swoje, bo wiedzą, że atmosfera strachu i brak wsparcia, ma sprawić, że zamilkną i znikną. Czy najgorsze jednak dopiero przed nimi? [Tygodnik Powszechny]

---

Azja

• Kolejne marki odzieżowe, których linie produkcyjne zlokalizowane są w Chinach, wypowiadają się z zaniepokojeniem o sytuacji Ujgurów pracujących przy zbiorze bawełny w regionie Sinciang. W odpowiedzi Rząd Chiński niemal w całości wymazał ich obecność z chińskiego internetu: w przypadku marki H&M nie ma już możliwości zakupów online, mimo że sklepy stacjonarne nadal istnieją. [BBC]

• Protesty przeciw władzy wojskowej w Mjanmie (Birmie) nadal trwają. I nadal są brutalnie tłumione. Organizacje pozarządowe podają informacje o przynajmniej 536 ofiarach śmiertelnych. Tylko w zeszłą niedzielę zginąć miało 141 osób. Te liczby pokazują, że wojskowa junta jest zdeterminowana, aby utrzymać władzę, a międzynarodowe naciski są kompletnie nieskuteczne. [Al-Dżazira]

• „Sprzedaż i dostawy szczepionek zawsze są powiązane z wymogami politycznymi. To miecz Damoklesa, który później wisi nad danym państwem. Standardowa operacja Partii Komunistycznej, która uznaje gospodarkę za główne narzędzie wpływu” – mówi dr Michał Bogusz, główny specjalista Programu Chińskiego Ośrodka Studiów Wschodnich. [Kultura Liberalna]

---

Afryka

• Sudan, który 2 lata temu obalił rządzącego od niemal 30 lat dyktatora, Umara al-Baszira, stawia kolejne kroki w drodze do demokratyzacji państwa. Po serii działań, które tutaj opisywaliśmy, jak normalizacja stosunków z Egiptem czy prawny zakaz okaleczania żeńskich narządów płciowych (tak zwane obrzezanie kobiet), przyszedł czas na rozdział religii od państwa. Rządzący do 2019 roku dyktator w ustanowieniu prawa szariatu jako podstawy działania państwa widział zapewnienie sobie wsparcia organizacji religijnych. Kilka dni temu rządzący Sudanem oraz przedstawiciele grup rebelianckich podpisali porozumienie pokojowe gwarantujące wolność wyznania, a także rozdział religii od państwa. [Reuters]

• W wydaniu 15., przy okazji odcinka Działu Zagranicznego, pisaliśmy o Mozambiku, jego skomplikowanej polityce, historii i konfliktach toczących się w tym kraju. Teraz islamscy terroryści z grupy al-Shabab (nie mylić z somalijską organizacją o tej samej nazwie) zaatakowali miasto Palma w Mozambiku. Informacje, które do nas docierają mówią o przynajmniej kilkudziesięciu ofiarach i tysiącach uciekinierów z miasta i regionu. Z tego, co wiadomo, rządowe siły nadal starają się oczyścić opustoszałe miasto z islamistów, a organizacje międzynarodowe martwią się kryzysem humanitarnym, który najpewniej będzie skutkiem tych wydarzeń. [Al-Dżazira]

• O problemach w Etiopii pisaliśmy już kilkukrotnie. Tym razem nie chodzi o konflikt w północnym regionie Tigraj. Media obiegło doniesienie o atak na wioskę w zachodniej Etiopii, gdzie zginęło 30 osób – atak, który miał zostać dokonany przez bojówki związane z grupą etniczną Oromo. Ofiarami mieli być Amharowie. Jeśli to prawda, to jest to kolejny konflikt etniczny, z którym musi sobie poradzić premier Abiy Ahmed Ali, który, co ciekawe, jest pierwszym w historii premierem Oromo. [Reuters]

• Etiopia ma problemy nie tylko ze zbrojnymi grupami bojowników, ale także z tamą, którą budują na Nilu. O ciekawej historii budowy możecie przeczytać w artykule The Conversation. Z artykułu AP Press dowiecie się, iż prezydent Egiptu właśnie ogłosił, że ich wody Nilu są nietykalne. Jest to ostatnia odsłona tego konfliktu między trzema państwami (ponieważ bierze w nim jeszcze udział Sudan) związanego z tamą, który w tym momencie dotyczy konkretnie proponowanego tempa napełniania nowego zbiornika wodnego, który przy tej tamie powstanie. [AP News], [The Conversation]

---

Ameryka Łacińska

• Wielki Post nie musi być, jak nazwa sugeruje, taki całkiem postny. W dawnej Europie jedzono kaczki czy bobrze ogony (sic!) w ramach postu, a w Kolumbii w najważniejszym dniu Wielkiego Postu – Wielkim Piątku je się żółwie. Brzmi to jak ciekawostka ale niestety za warstwą egzotyki kryje się jeszcze dramat zwierząt, które są na granicy wymarcia. Kultywowanie dawnych tradycji jest dla wielu kolumbijskich katolików ważniejsze niż przestrzeganie prawa i umożliwienie przetrwania lokalnemu gatunkowi żółwia. [Vice News]

  

• Wszyscy mamy dość pandemii i wiadomości o stanie ochrony zdrowia w Polsce. Dlatego dla odmiany polecamy artykuł w The New York Times o zapaści systemu ochrony zdrowia w Brazylii. Dziennie jest tam rejestrowanych nawet 90 tysięcy przypadków zakażeń, a z powodu COVID-19 umiera ponad 3 tysiące osób. [The New York Times]

• Juan Antonio „Tony” Hernández został uznany winnym przemytu narkotyków przez sąd Stanów Zjednoczonych. Kilka dni temu sąd ogłosił, że karą będzie dożywocie plus 30 lat. Dlaczego to jest ciekawe? Ponieważ prezydent Hondurasu to jego brat, a honduraska opozycja już wcześniej oskarżała go o to, że jego rząd bierze udział w narkobiznesie. Dowody zgromadzone przez amerykańskich śledczych, zdają się dodawać wiarygodności tym oskarżeniom. [BBC]

---

Ameryka Północna

• Jak to się stało, że w 2020 – roku rekordowej konsumpcji mediów – również rekordowe 60% amerykańskiej publiki deklarowało, że nie wierzy im wcale albo prawie wcale? Fragmenty reportażu kanadyjskiego publicznego nadawcy CBC o kryzysie mediów masowych w USA, które w polaryzacji widzą jedyną szansę na przetrwanie. Efekty? Według badań Pew, 95% widzów MSNBC to wyborcy Demokratów, a 93% widzów Fox News głosuje na Republikanów. W ciągu roku ubyło zaś 16 000 miejsc pracy w branży newsów, w dużej mierze – w mediach lokalnych. [CBC News]

• Tydzień temu przemknęła przez serwisy informacyjne wiadomość, że małe miasteczko w Stanach Zjednoczonych postanowiło wypłacić reparacje swoim czarnoskórym mieszkańcom za szkody wyrządzone przez dawne niewolnictwo oraz rasistowskie dyskryminujące prawo. Jednak w The Washington Post pojawił się artykuł, który, chociaż pochwalał gest, to jednak był krytyczny wobec nazywania tego „reparacjami”. Dlaczego? Czy nie jest to po prostu inne określenie odszkodowania? Okazuje, się że, tak jak wszystko związane z amerykańskim rasizmem, jest to bardziej skomplikowana sprawa niż się może Europejczykom wydawać. Jeśli interesuje Was. czym mogą być reparacje, to dobrym początkiem jest bardzo długi artykuł/esej Ta-Nehisi Coatesa „The Case for Reparations” z The Atlantic z 2014 roku. Jeśli to będzie mało, serwis ma więcej materiałów na ten temat. [The Atlantic - artykuł Ta-Nehisi Coatesa], [The Atlantic - więcej materiałów]

---

Oceania

• Po uzyskaniu przez Algierię niepodległości, Francja przeniosła swoje próby atomowe na Polinezję Francuską. Razem z testami przyniosła zapewnienia braku wpływu tych testów na zdrowie mieszkańców, kilkudziesięciu tysięcy żołnierzy, zmiany na miejscowym rynku pracy czy dietę. Jak się okazuje, „według nowych wyników badań, dawka promieniowania, na którą mieszkańcy Polinezji byli wystawieni w wyniku francuskich testów nuklearnych, jest ponad dwukrotnie wyższa, niż do tej pory twierdzono”. Jak dzisiaj Polinezyjczycy są traktowani przez rząd w Paryżu? Jaki jest ich stosunek do Francji i francuskiego bagażu? Z głębią sięgającą nawet kilku wieków, na te i wiele innych pytań odpowiada dr Małgorzata Owczarska: autorka książki „Teoria rekonekcji. Ścieżki tahitańskiego aktywizmu”. [Dział Zagraniczny @ YouTube]

---

Ekonomia i gospodarka

• 1 kwietnia minęło 5 lat od wprowadzenia programu 500+ przez rząd premierki Beaty Szydło. To dobra okazja, żeby sprawdzić, czy ten program przyniósł 3 zapowiadane przez rządzących efekty. Poprawa sytuacji demograficznej, redukcja ubóstwa oraz inwestycja w rodzinę. [Business Insider]

• W ciągu ostatnich kilku lat podejście państw do polityki makroekonomicznej przesunęło się do miejsca, które przy poprzednim kryzysie ekonomicznym wydawało się nieosiągalne. Jak mówi gość Grzegorza Sroczyńskiego, dr Wojciech Paczos z Cardiff University, dzisiaj dyskusja w samych Stanach Zjednoczonych dotyczy już pytania, czy należy w ogóle wydawać duże sumy na pakiety stymulacyjne. W kwestii konieczności i realności tego posunięcia zdaje się zgadzać dominująca większość ekonomicznych autorytetów. Jedynym pytaniem pozostaje: ile wydać. Jak do tej zmiany w myśleniu rządów, które przez ostatnie dekady miały głównie pilnować wielkości deficytu, doszło i jakie ma to mieć dla nas wszystkich konsekwencje? Odpowiedzi w wywiadzie. [Gazeta.pl]

---

Nauka i Technologia

• Biomasa jest uznawana za jedno z odnawialnych źródeł energii przez rządy krajów rozwiniętych, które chętnie sięgają po nią jako alternatywę wobec węgla kamiennego. Większość ekologów i naukowców ma inne zdanie i twierdzi, że spalanie biomasy emituje gazy cieplarniane powodujące antropogeniczne globalne ocieplenie. Z kolei proces pochłaniania węgla z atmosfery przez nowo posadzone drzewa w miejsce ściętych może zająć kilkadziesiąt lat, których nie mamy, jeśli celem ma być powstrzymanie kryzysu klimatycznego. [Politico]

• O potrzebnych, w obliczu kryzysu klimatycznego, zmianach w energetyce, transporcie, designie i naszym odżywianiu piszą Marcin Popkiewicz, Karol Trammer, Magdalena Assanowicz i Marta Dymek. Najnowszy numer Miesięcznika Znak jest w ogóle w dużej mierze poświęcony tej kwestii. Począwszy od wstępniaka, w którym Dominika Kozłowska zastanawia się, jak to jest możliwe, że litr Coca-Coli w USA kosztuje około półtora dolara, a benzyny – 83 centy. Czy to oddaje koszty zewnętrzne produkcji i spalania kopalin, które ponoszą społeczeństwa? [Miesięcznik Znak]

• Czy myślenie o międzynarodowych, potężnych rurociągach, wielkiej, centralnej infrastrukturze, gdy dyskutujemy o systemie energetycznym roku 2050, ma jeszcze sens, czy może jest zardzewiałą kotwicą, wynikającą ze starego patrzenia na sektor i rozwój technologii? Dyskutują na ten temat doktor Konrad Świrski, profesor Politechniki Warszawskiej, jeden z najbardziej rozpoznawalnych akademików związanych z energetyką, razem z gościem swojego podcastu, dziennikarzem Jakubem Wiechem.

• The Economist poświęcił swój ostatni cykliczny raport Technology Quarterly analizie naukowo-technologicznej strony odpowiedzi świata na pierwszy rok pandemii oraz lekcjom z tego okresu i perspektywom, które się w związku z tym ujawniły. Co się udało, co poszło nie tak? Jak przygotować się lepiej na następną pandemię i wykorzystać zebrane doświadczenia do efektywnej walki z innymi wyzwaniami zdrowotnymi? [The Economist]

• W serwisie GitHub ukazały się sekwencje mRNA szczepionki Pfizera i Moderny. Naukowcy ze Stanforda uzyskali je metodą „inżynierii wstecznej”. W uproszczeniu: mRNA zawarte w szczepionkach służy naszym organizmom do produkcji fragmentu „kolca” wirusa, który z kolei potem trenuje nasz układ odpornościowy (a jednocześnie nie jest dlań groźny). Wizualna zwięzłość tego kodu ma w sobie, naszym zdaniem, coś magicznego. [NAalytics @ GitHub]

  

---

Idee, Kultura, Społeczeństwo

• „Król filozofów” drugiej połowy dwudziestego wieku, Michel Foucault, miał dopuszczać się pedofilskich gwałtów. Takie zarzuty wysuwa wobec zmarłego blisko czterdzieści lat temu francuskiego akademika jego znajomy, eseista Guy Sorman. Foucault u schyłku lat 60. ubiegłego stulecia miał oferować dzieciom pieniądze za seks. Ze względu na miejsce popełnienia czynów – Tunezja – Sorman dopatruje się w nich, poza oczywiście odrzucającym elementem przemocy seksualnej, także aspektu neokolonialnego. Stwierdził też, że żałuje, iż nie zgłosił przestępstw dokonywanych przez filozofa policji. [WP.pl]

• W szesnastą rocznicę śmierci Jana Pawła II przypominamy listopadowy wywiad z profesorem Stanisławem Obirkiem. Były zakonnik zakreśla kontekst pontyfikatu papieża Polaka. Jak stwierdza, sposób zarządzania Kościołem przez Karola Wojtyłę przypomina mu „nadwiślański styl menadżerski”. Podkreśla też, że Jan Paweł II niewiele wniósł do teologii, a jego dorobek intelektualny jest w najlepszym razie wtórny. Zwraca też uwagę, że zablokował te prądy w Kościele, które w sposób bardziej otwarty podchodziły do seksualności ludzkiej. Nie obeszło się też bez wyjaśnienia związków ówczesnego biskupa Rzymu, nawiązanych jeszcze przed wyborem na Stolicę Piotrową, z kardynałem Theodorem McCarrickiem: duchownym, który dopuszczał się molestowania nieletnich. [Gazeta.pl]

• Kultura żydowska była częścią polskiej kultury przez tysiąc lat. Kto z was jednak pamiętał, że 27 marca zaczęło się święto Paschy? Jeśli chcecie się dowiedzieć, jak to święto wyglądało przed 2 Wojną Światową, to polecamy reportaż. [Dwutygodnik]

• Przesilenie letnie i początek wiosny to dość typowy czas na tradycyjne święta. Poza Wielkanocą i Paschą ma w tej okolicy miejsce również Nou Ruz – perski Nowy Rok. Jest to uroczystość niemająca religijnego charakteru (potępiają ją fundamentaliści islamscy), a związana jest z oddziaływaniem perskiej kultury. Świętując Nou Ruz znadziemy na stole symbole nowego życia, m.in takie, które możemy znać i z naszych stołów – malowane jajka czy kiełkujące młode zboże. Kto i gdzie świętuje dzisiaj Nou Ruz, jaka litera łączy elementy na stole, a także dlaczego lepiej być w ten dzień miłym? [Nowa Europa Wschodnia]

• Paryski Luwr udostępnił online swoje zbiory zawierające ponad 480 000 dzieł sztuki, od najbardziej do najmniej znanych. Można je wyszukiwać według rozmaitych kryteriów. W komplecie z nagraniami zwiedzania muzeum z perspektywy pierwszej osoby (dużo takich „wirtualnych spacerów” po miastach czy muzeach zalało YouTube w ostatnich latach), stanowi to pewien ersatz zwiedzania na żywo, demokratycznie niemożliwego dla nikogo w czasach obecnego paneuropejskiego lockdownu. Bardzo relaksujące. [WhiteMAD]