Wydanie 74, 01.04.2022
To ze szpiegami na Węgrzech, zakazanymi tatuażami w Korei Południowej oraz Międzynarodowym Dniem Widzialności Osób Transpłciowych
Po kilku tygodniach okazało się, że rząd PiS nie potrzebuje zgody UE, żeby przestać kupować rosyjski węgiel. Prezes PiS mówi, że nie potrzebujemy też pieniędzy z UE na poradzenie sobie z uchodźcami z Ukrainy. Jeśli chciał przedstawić Polskę jako silne i niezależne państwo, to może powinien powiedzieć swoim podwładnym z partii, żeby przestali jęczeć w mediach o tym, jak to UE nie chce nam dać pieniędzy, ponieważ potrzebujemy ich właśnie na pomoc dla uchodźców.
Normalnie w tym miejscu piszemy o stronie Patronite naszego projektu. Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj. Jednak w obecnej sytuacji chyba ważniejsza jest pomoc poszkodowanym przez rosyjską inwazję. Polski rząd przygotował stronę zawierającą listę organizacji, którym można wpłacać pieniądze na pomoc Ukrainie.
Dla czytelników newslettera: To wydanie przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail, więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową - wystarczy kliknąć numer wydania w mailu.
Polska
Pamiętacie kampanię billboardową, która obwiniała UE za wysokie ceny energii? UOKiK przyjrzy się tej sprawie. Mała rzecz a cieszy. [OKO.press]
To, że w internecie antyszczepionkowcy przerzucili się na narrację antyukraińską, pewnie już wiecie. Tak samo jak to, że wiele z tych kont przejawiało wcześniej sympatię wobec Konfederacji. Serwis Frontstory przeprowadził śledztwo dotyczące aktualnego frontu siania rosyjskiej dezinformacji. [Frontstory]
„Obozy koncentracyjne na terenie Polski nie zniknęły wraz z pokonaniem III Rzeszy. Prawda jest bolesna: po wielkim zwycięstwie nad nazizmem »oswobodziciele« dali kacetom »drugie życie«, wykorzystując je do uporządkowania sytuacji w nowej Polsce. Przykładem może być obóz pracy w Świętochłowicach-Zgodzie na Śląsku.” – często przemilczaną kartę z naszej historii przedstawi wam serwis [Histmag].
Europa
Wojna w Ukrainie nadal się toczy, ale nie widzimy sensu trzymać obecnie specjalnej sekcji, gdy mało jest w jej sprawie przełomowych newsów. W ostatnich kilku wydaniach pokazaliśmy Wam garść źródeł, z których możecie czerpać szczegółowe informacje o ruchach wojsk, czy postępach w negocjacjach. Oczywiście nadal będziemy wrzucali informacje o tej wojnie, ale będą one znajdowały się na początku sekcji Europa.
„Memorandum Budapesztańskie jest najczęściej przywoływanym dokumentem w niezliczonych dyskusjach na temat rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Czy rzeczywiście zawiera ono jakiekolwiek gwarancje względem tego państwa?” – z artykułu poznacie nie tylko odpowiedź na to pytanie, ale także dowiecie się, jak naprawdę wyglądała sytuacja głowic atomowych w nowo powstałej Ukrainie. [Hrabia Tytus]
Rosja w kolejnych konfliktach przy swoich granicach podnosi argument ochrony Rosjan uciskanych przez obce rządy. Czy zatem państwa bałtyckie mają się czego obawiać? 25% ludności w Estonii, 30% na Łotwie oraz 7% na Litwie to mniejszości rosyjskojęzyczne. Jakie panują w nich nastroje? Co uważają o inwazji Rosji na Ukrainę? Jakie mają relacje z państwami, w których żyją? Na te i inne pytania odpowiadają analitycy OSW: Joanna Hyndle-Hussein i Bartosz Chmielewski.
Niemcy przez lata współpracowały z Rosją na płaszczyźnie surowcowej, broniąc niemal do samego końca projektu gazociągu północnego jako czysto ekonomicznego. Jednak po rosyjskiej inwazji na Ukrainę nowy rząd dokonał rewolucyjnych wręcz zmian w podejściu do tego zagadnienia. Kiedy i jak Niemcy odejdą od rosyjskich surowców? Czy poprą embargo? Czy wydłużą działanie elektrowni jądrowych? Na te pytania odpowiada analityk OSW Michał Kędzierski.
W niedzielę 3 kwietnia odbędą się wybory na Węgrzech. Jeśli z jakiegoś powodu jeszcze nie wiecie, to wydaliśmy Pomocnik Neuropejski: Wybory na Węgrzech. Tam znajdziecie dużo różnych informacji na temat Węgier, węgierskich partii oraz możliwego wyniku wyborów. W wydaniu specjalnym nie zdążył się jednak znaleźć artykuł o aferze szpiegowskiej w węgierskim MSZ, więc jeśli chcecie się dowiedzieć o tym, że Rosja czuła się tam jak u siebie to polecamy zajrzeć do Direkt36. [Direkt36], [Monitor OSW: Wybory na Węgrzech – numer 4]
Wydawało się, że wojna w Ukrainie uratowała Borisa Johnsona przed skandalem związanym z nielegalnymi imprezami biurowymi, jakie jego administracja urządzała. Jednak przez to, że londyńska policja nałożyła 20 grzywien w związku z tymi koronaimprezami, opinia publiczna ponownie się nimi zainteresowała. [Politico]
24 marca doszło do eskalacji napięcia w Górskim Karabachu. Wojska azerskie weszły do wsi Farruch (orm. Paruch), co według Ormian jest aktem agresji, a według Azerów jest to wieś, która do nich należy. Choć rozbieżności mają wynikać ze stosowania przez obie strony konfliktu różnych map, to eskalacja Azerów była najpewniej świadoma. O tym, dlaczego ciągle utrzymują oni napięcie w regionie oraz jak testują odpowiedzi Rosji, opowiada komentarz [Ośrodka Studiów Wschodnich].
Opublikowane wyniki spisu powszechnego z 2021 roku przeprowadzonego w Macedonii Północnej wykazały spory spadek liczby ludności. Od 2002 roku, czyli od ostatniego wpisu, ubyło 9% populacji kraju, co przekroczyło oczekiwania ekspertów. Stosunek ilościowy Albańczyków do Macedończyków jest na podobnym poziomie, co w przeszłości. Nie znaleziono jednak 100 tysięcy etnicznych Bułgarów, którzy według rządu w Sofii mają być w Macedonii prześladowani (spisano ich jedynie 3,5 tysiąca). [Balkan Insight]
Bliski i Środkowy Wschód
Inwazja Rosji na Ukrainę postrzegana jest przez władze w Stambule jako okazja na poprawę pozycji wewnątrz NATO oraz zniesienia ograniczeń w eksporcie broni do Turcji. Czy Tureckie nadzieje się spełnią, a Bayraktar wspomoże turecką dyplomację? O ile państwa paktu zdają się być elastyczne w tej kwestii, o tyle administracja amerykańska twardo stoi na swoim stanowisku. Przypomnijmy, że to z powodu zakupu rosyjskich systemów przeciwlotniczych S-400 Turcja została wyrzucona z zakupów samolotów F-35, a kongres blokuje zakup nowych F-16. Dodatkowo ze względu na brak zgody na wykorzystanie amerykańskich komponentów, Turcy musieli wycofać się ze sprzedaży 30 śmigłowców Pakistanowi. [Al-Monitor]
Irańskich negocjacji jądrowych ciąg dalszy. Minister spraw zagranicznych tego kraju, Hosejn Amir Abdollahijan, powiedział w wywiadzie udzielonym państwowej agencji, że elementami do wyjaśnienia pozostają sankcje nałożone jednostronnie przez USA na poszczególnych irańskich notabli oraz na organizacje – w tym na Korpus Strażników Rewolucji Islamskiej. Jak dodał Abdollahijan, od przedstawicieli korpusu usłyszał, że w sytuacji, w której sankcje nałożone na Pasdaranów byłyby jedynym warunkiem blokującym osiągnięcie porozumienia, negocjatorzy powinni kierować się w pierwszej kolejności interesem kraju. [Al-Monitor]
W Izraelu miała miejsce seria ataków, która, jak wskazują wszelkie dane, inspirowana jest działalnością tak zwanego państwa islamskiego. Chociaż Izrael przez dekady konfliktu wokół Palestyny ciągle był zagrożony podobnymi atakami, to tutaj nastąpiło pewne zaskoczenie. Palestyńczycy dośc niechętnie chcieli dołączać do ISIS. Hamas i inne milicje zwalczały pojawiające się na ich terenie tzw. państwo islamskie i ma z nim sprzeczne interesy (ISIS jest wrogiem wszelkiej obecnej państwowości muzułmańskiej – celem jest kalifat). Czy ataków będzie przybywało? I jakie podejście zachowa tutaj Hamas? [Al-Monitor]
Niemcy, Francja oraz Luksemburg zamroziły aktywa o wartości 130 milionów dolarów w związku ze śledztwem dotyczącym prania pieniędzy w Libanie. Śledztwo prowadzone przez Eurojust (Europejską Jednostkę Współpracy Sądowej) obejmuje pięć osób, których tożsamości nie ujawniono. Oskarżeni mieli też dokonać defraudacji 330 mln dolarów publicznych środków. Jako tło dodamy, że Liban znajduje się w permanentnym kryzysie gospodarczym od 2019 roku, pogłębionym tylko przez pandemię oraz wybuch w bejruckim porcie. [DW]
Arabia Saudyjska zareagowała pozytywnie na propozycję rozejmu w Jemenie przedstawioną przez specjalnego wysłannika ONZ Hansa Grundberga. Zakłada ona wstrzymanie walk z okazji nadchodzącego Ramadanu. Chociaż obie strony konfliktu mówią o chęci rozmów i zakończeniu toczonej od ponad 7 lat wojny, mimo międzynarodowej presji na zaprzestanie działań zbrojnych konflikt trwa nadal. W jego efekcie 80% populacji korzystać musi z pomocy humanitarnej. [Reuters]
41 państw zadeklarowało 2,44 miliarda dolarów na pomoc humanitarną dla Afganistanu. Deklaracja padła na wezwanie ONZ na ponad 4 miliardy potrzebnej pomocy. Pieniądze mają wspomóc walkę z klęską głodu. [Reuters]
Azja
W wydaniu 70. wspominaliśmy o kryzysie na Sri Lance. Chociaż państwo niedługo może dostać kredyty zarówno od Indii jak i Międzynarodowego Funduszu Walutowego, to nie można powiedzieć, żeby sytuacja się poprawiała. Obecnie rządzący muszą sobie radzić z protestami niezadowolonej ludności i brakami elektryczności. [Reuters]
Premier Pakistanu Imran Khan utracił większość w parlamencie po tym, jak opozycja zgłosiła wobec niego wniosek o wotum nieufności. Premier jest oskarżany o złe kierownictwo finansami publicznymi. [ABC News]
W Korei Południowej nie można legalnie wykonać tatuażu. Sąd Konstytucyjny w Seulu utrzymał zakaz wykonywania tatuaży przez osoby niebędące pracownikami medycznymi – a według osób lobbujących za zmianą tego prawa, żaden pracownik medyczny się tym nie zajmuje. [Reuters]
Górski Badachszan, a dokładniej Górskobadachszański Wilajet Autonomiczny jest górskim regionem Tadżykistanu, który zajmuje 44% jego terytorium, jednak mieszka w nim jedynie 3% populacji tego państwa. Z racji swojej odległości od stolicy w Duszanbe i umiejscowienia między górami Pamiru region ten ma nieco odmienny charakter od pozostałej części Tadżykistanu – mieszkańcy wyznają inny odłam islamu i posługują się innymi językami. Na fali niepokojów społecznych rząd odciął od regionu internet. Co się tam teraz dzieje i jakie realia panują pośród gór Pamiru? Opowiada Katarzyna Rodacka. [Nowa Europa Wschodnia]
W reakcji na puste półki w sklepach w poddanym lockdownowi Szanghaju raperzy nagrali utwór o brakach żywności. Utrzymywana przez Chiny polityka „zero-COVID” spotyka się z niezadowoleniem społecznym. Procedury wprowadzone w celu minimalizacji liczby zachorowań z jednej strony są wystawione na próbę ze względu na nowe, bardziej zakaźne warianty koronawirusa (w Szanghaju odnotowywane są nowe rekordy zakażeń). Z drugiej zaś strony, te same procedury uniemożliwiają normalne funkcjonowanie szpitalom, które według raportów kilkukrotnie odmówiły udzielenia pomocy ze skutkiem śmiertelnym. [The Guardian]
Afryka
Możecie kojarzyć Roberta Kocha, ponieważ w czasach pandemii koronawirusa niemiecki instytut jego imienia bierze aktywny udział w debacie medialnej. Jednak ten zdobywca nagrody Nobla jest znany na kontynencie Afrykańskim z innej, mniej pochlebnej strony. Szukając leku na śpiączkę afrykańską i gruźlicę prowadził on eksperymenty na rdzennej ludności w sposób, jaki obecnie budzi wśród niektórych kontrowersje. Z artykułu DW dowiecie się zarówno więcej o oskarżeniach, jakie kierowane są przeciwko Kochowi, jak i o argumentach, jakie podnoszą jego obrońcy. [DW]
Tydzień temu pisaliśmy o „humanitarnym rozejmie” ogłoszonym przez władze Etiopii. Wiemy już, że Tigrajski Ludowy Frontu Wyzwolenia (TPLF) przystał na tą propozycję. Daje to nadzieję, że klęska głodu nie dotknie mieszkańców Tigraju, lub przynajmniej dotknie w zdecydowanie mniejszym stopniu. [DW]
Suahili to język znany i używany w kilku państwach Afryki wschodniej. My kojarzymy go głównie z Tanzanią oraz Królem Lwem (Simba w suahili oznacza lwa). Czy może się on stać międzynarodowym językiem dla całej Afryki? Czy przeszkodzą w tym istniejące już dzisiaj regionalne dialekty? I dlaczego właśnie suahili? Na te i inne pytania odpowiada dr hab. Beata Wójtowicz – kierowniczka Katedry Języków i Kultur Afryki na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego.
Prezydent Tunezji podpisał dekret rozwiązujący parlament, po tym jak ten zagłosował za uchyleniem dekretów, które dawały prezydentowi nadzwyczajne uprawnienia. [The Guardian]
Ameryka Łacińska
Po rekordowej liczbie morderstw w sobotę 26 marca parlament Salwadoru uchwalił stan wyjątkowy, przez co ograniczono prawo do zgromadzeń, zniesiono wymóg konieczności przedstawienia nakazu do aresztowania i umożliwiono monitorowanie komunikacji. Według danych policji miały miejsca 62 morderstwa, czyniąc tę datę najbardziej brutalną od zakończenia wojny domowej w 1992 roku. [BBC]
Mamy dla was kolejny artykuł będący krytyką wobec prezydenta Meksyku. Tym razem Andrés Manuel López Obrador zawodzi swój kraj w kwestii transformacji energetycznej. A właściwie w kwestii tego, że tej transformacji energetycznej za bardzo w Meksyku nie widać. [The Global Americans]
20 osób zmarło po ataku uzbrojonych w karabiny automatyczne członków kartelu na arenę walk kogutów w Las Tinajas w Meksyku. To nie pierwszy taki atak w tym regionie, w zeszłym miesiącu 17 uczestników pogrzebu w tym samym stanie (Michoacán) zostało zamordowanych przez napastników z karabinami automatycznymi, w kamizelkach kuloodpornych i strojach maskujących. [The Guardian]
Wracamy do Peru i spraw, które opisywaliśmy w niedawnych wydaniach. Obecny prezydent przetrwał kolejną próbę impeachmentu, o czym przeczytacie w Al-Dżazirze. Za to były prezydent Fujimori jednak nie zostanie wypuszczony wcześniej z więzienia na prośbę Międzyamerykańskiego Trybunału Praw Człowieka. O tej sprawie więcej w artykule od AP News. [Al-Dżazira], [AP News]
Ameryka Północna
Prezydent Biden w czwartek ogłosił uwolnienie rezerw ropy naftowej. Celem tego ruchu jest nie tylko krajowe obniżenie ceny tego surowca, ale także wpłynięcie na rynki w taki sposób, aby Rosja miała mniejsze zyski z eksportu. [AP News]
W roku 2020 po raz pierwszy od zatwierdzenia przez Agencję Żywności i Leków Stanów Zjednoczonych środków do aborcji farmakologicznej większość aborcji została przeprowadzona w ten właśnie sposób. W trakcie pandemii agencja rozluźniła przepisy dotyczące przepisywania takich leków, a wizytę u lekarza zastąpiła teleporada. Dla mieszkańców niektórych stanów stanowiło to znaczną poprawę w dostępie do aborcji. Administracja Bidena wprowadziła te zmiany na stałe. Teraz w odpowiedzi na ten ruch część stanów rządzonych przez partię Republikańską wprowadza legislację utrudniającą dostęp do aborcji farmakologicznej. [NPR]
W 2021 roku w Los Angeles w wypadkach drogowych zginęło 126 pieszych, 6% więcej niż w roku poprzednim. W odpowiedzi na rosnące zagrożenie dla pieszych oraz brak reakcji władz miejskich mieszkańcy miasta założyli Crosswalk Collective LA i malują pasy dla pieszych przy ruchliwych skrzyżowaniach. [NPR]
31 marca był obchodzony międzynarodowy dzień widzialności osób transpłciowych. Z tej okazji administracja prezydenta Bidena zapowiedziała działania mające na celu poprawę opieki zdrowia psychicznej transpłciowych dzieci i młodzieży oraz usunięcia biurokratycznych przeszkód, na które natrafią osoby transpłciowe. W tym samym czasie konserwatywni legislatorzy wprowadzają nowe restrykcje uderzające w transpłciową młodzież, o czym wielokrotnie mogliście przeczytać na łamach Tygodnika. W tym tygodniu legislatura stanu Utah odrzuciła weto gubernatora w sprawie ustawy Transgender Athlete Bill, która zakazuje udziału transpłciowym sportowcom udziału w sportach dziewczęcych. [CNN], [The New York Times]
Donald Trump zaapelował do Władimira Putina o upublicznienie informacji na temat Huntera Bidena. Trump odniósł się w ten sposób do niepotwierdzonych informacji, jakoby syn prezydenta USA dostał 3,5 mln dolarów od Jeleny Baturiny, byłej żony byłego mera Moskwy. [NBC News]
Oceania
Po raz czwarty w ciągu ostatnich sześciu lat doszło do masowego wybielania Wielkiej Rafy Koralowej. Wybielanie jest efektem wyrzucenia przez koralowce alg nadających im kolorów. Przed 2016 rokiem takie zdarzenia odnotowano dwukrotnie. [BBC]
Ekonomia i gospodarka
Z powodu wojny w Ukrainie wiele firm obawia się cyberataków i strat finansowych, jakie się z nimi wiążą. Takich ataków obawiają się także firmy ubezpieczeniowe zajmujące się sieciami komputerowymi. Chociaż ich kontrakty zawierają zazwyczaj wyłączenia dotyczące ataków przeprowadzonych przez przedstawicieli państw, to udowodnienie, że właśnie ktoś taki dokonał ataku, jest bardzo trudne. [Reuters]
Skąd będziemy brać gaz skoro nie chcemy go importować z Rosji? O tym oraz innych kwestiach związanych z ze zmianami w polskiej polityce energetycznej usłyszycie w najnowszym odcinku podcastu Polityki Insight Klimat i Energia.
Tesla otworzyła nową fabrykę w Niemczech, a Volkswagen szykuje się do finalizacji planów na otworzenie własnej fabryki samochodów elektrycznych. O szczegółach planu Volkswagena na dogonienie Tesli przeczytacie w artykule [Reutersa].
Nauka i Technologia
Czeka nas coraz więcej katastrof związanych z osuwającą się ziemią. Winić za to można tylko człowieka. Z jednej strony postępuje katastrofa klimatyczna, a z drugiej ludzie budują coraz częściej domy na terenach o dużym ryzyku wystąpienia takiej katastrofy. [The Atlantic]
Struktury uporządkowane mogą powstawać w sposób spontaniczny, bez ingerencji czynnika ludzkiego. W artykule „Przekroju” zaprezentowano przykłady, głównie pochodzące z geologii, takiego nienadzorowanego powstawania złożonych struktur. [Przekrój]
Mogliście słyszeć newsa o tym, jak rosyjscy żołnierze w Czarnobylu najprawdopodobniej naruszyli radioaktywny pył. Praktycznie od początku wojny obawiamy się, że doprowadzi ona do jakiejś katastrofy atomowej – nawet jeśli by to miało być jedynie skutkiem niekompetencji sił rosyjskich, a nie ich złej woli. Niestety strasznie atomem jest dość powszechne w mediach głównego nurtu – nawet wtedy, gdy żadnego zagrożenia nie ma. Dlatego polecamy wywiad z Ukraińskim ekspertem, który wytłumaczy, czego się obawia a czego nie i dlaczego raczej nie zobaczymy charakterystycznego grzyba nad żadną ukraińską elektrownią atomową. [MIT Technology Review]
Czy jesteśmy bliżej leku na stwardnienia rozsiane? Naukowcy mają taką nadzieję badając związki między tą chorobą i ogólnym wpływem chorób wirusowych na nasz organizm. Dłuższy artykuł w Nature naświetla lepiej te nowe doniesienia z frontu walki z tą przewlekłą chorobą układu nerwowego. [Nature]
Nasza galaktyka, Droga Mleczna, nadal skrywa przed nami wiele tajemnic. Zespół dr Doroty Skowron z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego planuje poszukać w niej odpowiedzi na pytania tyczące się powstawania planet i ewolucji systemów planetarnych. Jeśli projekt się powiedzie, to znacząco poszerzy on dostępne nam obszary poszukiwania planet. O tym, jak dzisiaj szukamy planet, jak mierzymy odległości w kosmosie oraz o tym, czy dr Skowron wierzy w życie pozaziemskie, w najnowszym odcinku Radia Naukowego.
Idee, Kultura, Społeczeństwo
Mechanika kwantowa jest jednym z najważniejszych osiągnięć XX wieku. Próby jej interpretacji absorbują zarówno filozofów, jak i fizyków. Prof. Horodecki przedstawia, czym kierują się uczeni przy wyborze interpretacji. [Filozofuj!]
Spowiedź Rusofila – tak zatytułował swój artykuł dr Kuba Benedyczak. Sam przez lata opowiadał Polakom o rosyjskiej kulturze, literaturze i filmie. O tym, że Rosja to coś więcej niż tylko tyrani i stosowana przez nich przemoc. Jednak 24 lutego tego roku, Władimir Putin przekreślił lata jego pracy. Dzisiaj dr Benedyczak uważa, że Rosję trzeba pokonać wszelkimi realnymi środkami. Artykuł o jego spojrzeniu przez lata na Rosję, Rosjan i kierujące nimi siły. [Nowa Europa Wschodnia]
Podcast Sztuka Powszechnie nieznana o „Świętej Niezdarze” czyli o św. Eufraksji, która wojowała z diabłem. Zachowały się dwa małopolskie przedstawienia z legendy świętej Eufraksji – oba w krakowskim późnogotyckim poliptyku św. Jana Jałmużnika, ufundowanym przed rokiem 1504 przez Mikołaja Lanckorońskiego z Brzezia. Dziś zachowane z tego ołtarza tablice można oglądać w Muzeum Narodowym w Krakowie. [Tygodnik Powszechny]
Od początku wojny więcej mówi się o kulturze ukraińskiej. Serwis Culture przygotował kilka artykułów o wspólnym dziedzictwie, jakie łączy nas z Ukrainą, ale także z Białorusią. Nam spodobał się artykuł o spuściźnie lwowskiej szkoły architektoniczej oraz krótka historia literatury polsko białoruskiej. Zachęcamy jednak, abyście sami poszperali na tym portalu, bo być może znajdziecie coś, co was bardziej zainteresuje.
Konflikt na Ukrainie ma też odsłonę, które nie miały poprzednie starcia zbrojne na kontynencie – cyberprzestrzeń. W niej, najbardziej medialne zdają się być grupy używające szyldu Anonymous. Kim oni właściwie są i dlaczego jest aż tyle ich różnych kont w mediach społecznościowych? Jak społeczności włączają się w cyberwojnę? Jak pomagać w wojnie informacyjnej? I czy Ty też możesz wstąpić w szeregi Anonymous? Radio Naukowe rozmawia o tym z Łukaszem Jachowiczem z firmy Mediarecovery.
Drogi czytelniku, dziękujemy, że jesteś z nami. Uważasz, że więcej osób powinno przeczytać ten numer lub chcesz podziękować nam za tworzenie go?