Wydanie 66, 04.02.2022
To z konserwatywnymi romansami, protestami w Ottawie i spokojem Ukrainy
Wzmożenie romantyczno-erotyczne w pewnym katolickim stowarzyszeniu, o którym nie powinniśmy mówić, że ma powiązania z Kremlem, nie jest jedynym ciekawym wydarzeniem tego tygodnia.
Uruchomiliśmy Patronite naszego projektu! Będziemy bardzo wdzięczni za każdą złotówkę i obiecujemy, że nie wydamy niczego na głupoty! Listę naszych patronów możecie znaleźć tutaj.
Przypominamy, że wstępy poszczególnych działów w wersji webowej również zawierają linki do źródeł.
Dla czytelników newslettera: To wydania przekracza objętość narzuconą przez serwis Gmail więc nie wyświetli się w całości w skrzynkach pocztowych w tym serwisie. Możecie rozwinąć pełną treść maila na skrzynce lub otworzyć wersję webową - wystarczy kliknięcie w numer wydania w mailu.
Polska
Słyszeliście o rozpadzie Ordo Iuris? Śmialiście się z memów wyśmiewających plotki o romansie pozamałżeńskim co miał rozsadzić ten konserwatywny instytut? Maja Heban przedstawia przekonujące argumenty za tym, że nie powinniście czuć wyrzutów sumienia jeśli ktoś wam będzie zarzucał, że w ten sposób niszczycie tych ludzi i wchodzicie z butami w ich życie. [Noizz]
To nie koniec z Ordo Iuris. A właściwie to nie koniec z katolickim fundamentalizmem wchodzącym w nasze życie. Paulina Januszewska przekonuje, że podział katolickiego think tanku może się skończyć tym, że w polskich mediach będą brylować fundamentaliści nie stosujący już tak ostrego języka a przez to będący bardziej strawni dla mainstreamu. Już to właściwie robią wykorzystując skandal miłosny do zaistnienia. [Krytyka Polityczna]
Mam dla was dwie wiadomości: dobrą i złą. Dobra jest taka, że powstanie w Polsce system kaucyjny na opakowania wielokrotnego użytku. Zła jest taka, że rząd postanowił wymyślić koło na nowo i nie bierze żadnego przykładu jak z tym problemem radzą sobie inne państwa w Europie. [OKO.press]
Krótki tekst o Ryszardzie Kapuścińskim okraszony przenikliwymi uwagami o jego metodzie reporterskiej. Znajdziemy w nim też odpowiedź na pytanie, dlaczego polskie reportaże wciąż powstają wedle zasad stworzonych przez Kapuścińskiego. [Vogue PL]
Strony polska i czeska porozumiały się w sprawie funkcjonowania kopalni w Turowie. Siedem miesięcy po ogłoszeniu przez Mateusza Morawieckiego wstępnego sukcesu w tej sprawie, również strona czeska informuje o osiągnięciu porozumienia. Czechom zapłacimy 45 milionów euro, a TSUE naliczył już 69 mln euro kar. [Business Insider]
Państwowi wytwórcy energii elektrycznej rozpoczęli kampanię szeroko informującą, że winną wzrostu cen energii elektrycznej, którego obecnie doświadczamy, jest polityka klimatyczna UE i system handlu emisjami CO2. Czy jest to prawda? No nie do końca. Choć ceny CO2 rzeczywiście wystrzeliły w ostatnim półroczu to jednak nie spowodowałyby one osiągnięcia cen, które mamy teraz. Głównym winnym jest sytuacja na rynku gazu. Po więcej szczegółów zapraszamy do tekstu. [Wysokie Napięcie]
Europa
Rosyjska stacja Russia Today dostała zakaz nadawania swojego niemieckojęzycznego programu w Niemczech. Prezydent Macron chce zreformować strefę Schengen. Marine Le Pen dostała kredyt z węgierskiego banku na prowadzenie swojej kampanii prezydenckiej. Europejskie państwa luzują obostrzenia związane z koronawirusem.
Wielokrotnie wspominaliśmy o problemach Borisa Johnsona związanych z jego zeszłorocznymi koronaimprezami gdzie razem z współpracownikami łamał obostrzenia koronawirusowe jakie sam nakładał na innych obywateli. Właśnie nastąpił pierwszy, chociaż chyba nie ostatni przełom w tej sprawie – opublikowano raport w którym pracowniczka cywilna wyższego szczebla podsumowała to co udało jej się dowiedzieć o tych koronaimprezach. The Guardian podsumowuje doniesienia z tego raportu jak i krytykę jaka spadła na Borisa Johnsona zarówno ze strony partii opozycyjnej jak i z jego własnych szeregów. [The Guardian]
W wydaniu 62. wskazywaliśmy na atak polityczny brytyjskich konserwatystów na BBC. Teraz okazuje się, że brytyjska państwowa komisja zajmująca się prawami człowieka też była celem takiego ataku. Serwis Vice News opisuje wyciek mailu ukazujących jak osoby na kierowniczych stanowiskach w tej komisji nawiązywały bliskie stosunki z organizacjami, które walczą z prawami osób transpłciowych. Chociaż komisja nie ma sobie nic do zarzucenia to organizacje LGBTQ już od jakiegoś czasu alarmują o niepokojących działaniach tej komisji. [Vice News]
Włosi mają prezydenta! Donosiliśmy, że te wybory mogą być problematyczne a kandydatura obecnego premiera Mario Draghiego tylko komplikuje sprawę. Prezydentem zgodził się zostać dotychczasowy prezydent Sergio Mattarella. Wszyscy odetchnęli z ulgą lecz Reuters donosi, że to nie musi być koniec problemów dla premiera. Wygląda na to, że Draghi wysunięciem swojej kandydatury prezydenckiej zaburzył stabilność koalicji rządzącej. [Reuters]
W Portugalii także po wyborach. Ku zaskoczeniu wszystkich rządząca Partia Socjalistyczna zdobyła większość potrzebną do samodzielnego rządzenia. Jak to się stało stara się wytłumaczyć Maciej Pawłowski w artykule [Krytyki Politycznej].
Ukraina
Biały Dom zdecydował o wysłaniu dodatkowych kilku tysięcy żołnierzy na wschodnią flankę NATO w Europie. Na pewno to nie będzie w smak Rosji, której oburza się ostatnio na sam fakt, że na wschodniej flance są jakiekolwiek siły NATO. [Politico]
Stany Zjednoczone opisały rosyjskie plany dezinformacyjne, mające uzasadniać inwazję na Ukrainę. [The Guardian]
Wszyscy wiemy co się dzieje Wschód od nas. Jednak zagrożenie wojną na wschodzie Europy spowodowało dziwne reakcje Niemiec. Dlaczego państwo będące silnym członkiem NATO oraz UE tak miękko postępuje wobec polityki Putina? Kultura Liberalna przygotowała 3 materiały na ten temat, które polecamy wszystkim. [1] to rozmowa z niemieckim politologiem, Wolfgangiem Merkelem, głównie o podejściu społeczeństwa do tej kwestii. [2] to rozmowa z niemieckim dziennikarzem politycznym Christophem von Marschallem, w dużej mierze o nieprzygotowaniu nowego niemieckiego rządu do obecnej sytuacji. Ostatni materiał to rozmowa w formie podcastu Jakuba Bodzionego z Piotrem Burasem – politologiem i dziennikarzem i szefem warszawskiego oddziału European Council on Foreign Relations. [Kultura Liberalna #1], [Kultura Liberalna #2]
Reakcja Ukrainy na ostatnie działania Rosji może być dla niektórych zaskakująca. Rząd z Kijowa stara się tonować wypowiedzi wielu zachodnich polityków. O tej polityce spokoju możecie przeczytać w analizie [Ośrodka Studiów Wschodnich].
Tymczasem Viktor Orban wybrał się do Moskwy. Co ten, oskarżony o prorosyjskie sympatie, polityk tam robi? [Ośrodek Studiów Wschodnich]
„Chiny wobec konfliktu Rosja-Ukraina. Jak się zachowają? Co chcą ugrać Chiny 2022?” Na te pytania odpowie analityk Ośrodka Studiów Wschodnich dr Michał Bogusz.
Bliski i Środkowy Wschód
Amnesty International w swoim ostatnim raporcie uznało, że w Izraelu panuje system apartheidu. Nie są pierwszymi, którzy używają takiego określenia – w wydaniu 28. pisaliśmy o izraelskiej organizacji broniącej praw człowieka, która doszła do takiego samego wniosku. Oczywiście AI zostało zaraz oskarżone o antysemityzm. W tym miejscu chciałbym przypomnieć tekst z wydania 29. o tym, że nie każda krytyka Izraelska jest antysemicka. [CNN]
W rajdzie amerykańskich sił specjalnych zabity został przywódca tak zwanego państwa islamskiego – poinformował prezydent USA Joe Biden. Abu Ibrahim al-Haszemi al-Kurajszi wysadził się w swoim domu, w miasteczku Atima, w kontrolowanej przez dżihadystów części syryjskiej prowincji Idlib, tuż przy granicy z Turcją. Był on następcą al-Bagdadiego, zabitego przez siły specjalne w 2019 roku. Poza al-Kurajszim, w wyniku jego wysadzenia się, zginąć miało nawet 13 innych osób, w tym cywilów. The Guardian przygotował artykuł prezentujący okoliczności zdarzenia wliczając w to mapy oraz zdjęcia udostępnione przez amerykanki departament obrony. [The Guardian]
Kryzys energetyczny dotyka również Turcję. Na wskutek ograniczeń przepływu gazu z Iranu, Turcja została zmuszona do ograniczenia poboru gazu w sektorze przemysłowym, a także do ograniczenia produkcji energii elektrycznej w jednostkach opalanych błękitnym paliwem. Oficjalnym powodem ograniczeń były kłopoty techniczne po irańskiej stronie gazociągu. [Al-Monitor]
Turecka inflacja przebiła kolejny rekord i wynosi obecnie niemal 50%. I jest to wskaźnik dotyczący konsumentów. Inflacja producentów jest jeszcze wyższa i przekraczając obecnie 90% może powodować dalszą presję na wzrost cen. [Al-Monitor]
Czy Irańczycy, którzy pomogli przecież utrzymać się u władzy syryjskiemu dyktatorowi Baszarowi Asadowi, budują w jego kraju własną, niezależną strefę wpływów? Wiele wskazuje na to, że jak najbardziej, a na stolicę swojego przedsięwzięcia wybrali Dajr az-Zaur, leżącą nad Eufratem stolicę graniczącej z Irakiem muhafazy (regionu administracyjnego) o tej samej nazwie. Jak im idzie i jakie właściwie przyświecają im cele? [Konflikty.pl]
Azja
Korea Północna wystrzeliła kolejny raz rakiety balistyczne w ramach testów. Atak rebeliantów na wojskowe posterunki w Pakistanie.
Zaczynają się Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Pekinie. Pisaliśmy o nich już kilka razy i pewnie napiszemy jeszcze wielokrotnie. Ale dzisiaj z tej okazji chcemy przypomnieć o ludobójstwu Ujgurów jakiego dopuszcza się państwo Chińskie. Opowie o tym Konstanty Gebert w audycji Tok FM.
Z powodu pandemii koronawirusa japońskie Kioto straciło zyski jakie przynosili zagraniczni turyści. Jednak spora część mieszkańców jest zadowolona z braku turystów. Czym zagraniczni turyści zniechęcili do siebie japończyków przeczytacie w [The Guardian].
Mija właśnie rok od przewrotu wojskowego w Mjanmie (dawnej Birmie). Al-Dżazira przygotowała z tej okazji podcast, w którym opisuje jak opór mieszkańców przeniósł się z miast na prowincję gdzie przybrał formę walki zbrojnej.
Pod koniec ubiegłego roku, Indie zakazały prawnie surogacji, zostawiając jedynie furtkę dla surogacji altruistycznej. Jeszcze niedawno indyjski sektor macierzyństwa zastępczego był największym na świecie. Różnica w poziomie usług oferowanych przez klinki surogacyjne jak i wiele nadużyć wobec kobiet decydujących się na zostanie surogatką - to tylko niektóre negatywne skutki ogromnego rozmiaru tego sektora. Co w praktyce zmienić ma zakaz, co o tym sądzą same surogatki, a także jak wpisuje się to w nacjonalistyczną politykę obecnego premiera Indii opowiada dr Weronika Rokicka: indolożka z Katedry Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego UW.
Afryka
W Gwinei Bissau doszło do nieudanego przewrotu wojskowego. O szczegółach możecie przeczytać w artykule Al-Dżaziry. Tydzień temu pisaliśmy o przewrocie (tym razem udanym) w Burkina Faso, możecie też pamiętać jak pisaliśmy o przewrocie w Mali czy w Sudanie. Chociaż w wydaniu 45. pisaliśmy, że przewroty wojskowe są coraz mniej powszechne to Axios pisze o tym, że ostatnie dane sugerują, że wracają one do mody. [Al-Dżazira], [Axios]
Mali wydaliło francuskiego ambasadora. Chociaż związane jest to z tym, że obecny rząd (junty wojskowej, która w zeszłorocznych zamachu stanu przejęła władzę) zbliżył się militarnie z Rosją to źródła konfliktu sięgają dalej. Al-Dżazira przedstawia linię czasową narastających napięć między tymi dwoma krajami. [Al-Dżazira]
Wielkie platformy streamingowe takie jak Netflix czy Disney+ w końcu zwróciły uwagę na Afrykę. Artykuł opisuje jak wyglądają obecnie plany produkcyjne wielkich serwisów oraz jakie powody ekonomiczne (chociaż nie tylko) stoją za nowym kierunkiem rozwoju tych firm. [Hollywood Reporter]
Ameryka Łacińska
Po wielkich ulewach w stolicy Ekwadoru doszło do osuwisk błotnych, w których zginęły 24 osoby. Mimo problemów nastąpiło zaprzysiężenie nowej prezdydentki Hondurasu.
Chińczycy zbudują w Argentynie elektrownie atomową. Negocjacje, które były przeciągane od 2014 roku zakończyły się w końcu podpisaniem umowy między rządem Argentyny a firmą należącą do rządu Chińskiego. [Reuters]
W wydaniu 53. pisaliśmy konserwatywnych lewicowych politykach z Ameryki Południowej. Jednym ze skutków takiej sytuacji jest stosunek do społeczności LGBTQ oraz ich praw. Zarówno partie tradycyjnie lewicowe jak i prawicowe są podzielone jeśli chodzi o tę kwestię. [The Global Americans]
Rozejm rządu Kolumbii z rebeliantami z grupy FARC nie jest prosty, pisaliśmy o tym w wielu wydaniach, chociażby w wydaniu 12. Właśnie kolumbijski sąd konstytucyjny stwierdził, że rząd Kolumbii nie zapewnia bezpieczeństwa byłym rebeliantom. Z tego powodu od rozejmu kilka lat temu zginęło ich już około 300. [Al-Dżazira]
Ameryka Północna
W stolicy Kanady kolejny dzień odbywa się protest zorganizowany przez tirowców przeciwnych obowiązkowi szczepień oraz innych obostrzeń kowidowych jakie rząd na nich nałożył. Chociaż wiele osób widzą to jako kolejny przejaw wzrostu znaczenia skrajnej prawicy to CNN przekonuje, że ten protest jest dużo bardziej kanadyjski i mniej „alt-rightowy” niż się wydaje. [CNN]
„Większość mieszkańców Polski wie doskonale, że Związek Radziecki prowadził imperialistyczną politykę. Mniej osób zdaje sobie sprawę, że USA również wysyłało swoje wojska za granicę, by obalać nieprzyjazne rządy. Oto kilka przykładów tego, co amerykańskie władze mają na sumieniu.” [Hrabia Tytus]
W wydaniu 20. wspominaliśmy o rozpadającej się infrastrukturze w Stanach Zjednoczonych. Prezydent Biden naprawę tego stanu rzeczy uczynił jednym z priorytetów polityki wewnętrznej swojej administracji. Jak potrzebne jest zajęcie się infrastrukturą pokazała zawalenie się mostu w Pittsburghu na kilka godzin przed wizytą prezydenta Bidena. Właśnie w tym mieście chciał zacząć promocję planu inwestycji infrastrukturalnych. [NBC News]
Oceania
Australia odnotowała najniższą liczbę diagnoz HIV w historii. BBC opisuje australijskie podejście do HIV/AIDS, które sprawiło, że całkowite wyeliminowanie nowych zakażeń jest w zasięgu ręki. [BBC]
Pomoc humanitarna przybyła na wyspy Tonga. Tak jak wielu komentatorów się spodziewało, poza pomocą humanitarną przybył na wyspę koronawirus. Był to kraj, który do tej pory nie zarejstrował żadnego przypadku wirusa. Teraz po pierwszych diagnozach wprowadzono lockdown. [BBC]
Aż 14% księży z Kościoła Katolickiego w Nowej Zelandia było oskarżonych (od lat 50 poprzedniego wieku do dziś) o gwałt lub inne przestępstwa seksualne. Niestety jest to news, który nie powinien nikogo zadziwić. [The Guardian]
Ekonomia i gospodarka
Komisja Europejska chce żeby inwestycje w gaz czy atom były uznawane za „zielone” czyli przyjazne dla środowiska i klimatu. Czy te typy inwestycji zostaną przyporządkowane do „zielonej” kategorii było powodem ostrych dyskusji w UE ostatnimi czasy i ta decyzja wywołała wiele kontrowersji. Politico przedstawia zarówno pozytywne jak i negatywne skutki „zielonego” gazu i atomu. [Politico]
W wydaniu 54. pisaliśmy o sądowym zwycięstwie unijnej komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager. Teraz przyszła pora na porażkę w sprawie przeciwko producentowi procesorów firmie Intel. Chociaż sprawa ta została wszczęta przez wcześniejszego komisarza to skutki obecnej porażki mogą spaść na obecną komisarz oraz sprawy, które proceduje. [Politico]
Meta (czyli właściciel m.in serwisu Facebook) zanotował ogromne spadki na giełdzie. Związane jest to z rozczarowującymi wynikami za ostani kwartał za poprzedniego roku oraz przewidywaniem na obecny rok. [Reuters]
Nauka i Technologia
Niektóre czasopisma naukowe zabraniają publikacji prac naukowców zatrudnionych przez koncerny tytoniowe. Wszystko może być komputerem, na którym można uruchomić sztuczną inteligencję. Jak boom na NFT przykłada się do okradania artystów.
Czy pandemia koronawirusa skończy się na omikronie? Dziennikarze piszący dla Nature przekonują, że takie przewidywania są dość ryzykowne ponieważ jest wiele czynników, które wpływają na modele rozwoju pandemii. [Nature]
Pandemia jest z nami już dwa lata. Razem z nią są z nami maseczki. Jednym ze specjalnych typów maseczek są te nazywane N95. Czym ten rodzaj maseczek różni się od innych? Wired przygotował artykuł, w którym w ciekawy sposób opisuje jak mechanizm elektryzowania się włosów można wykorzystać do filtrowania powietrza. [Wired]
Dlaczego niektóre psy są tak małe a inne tak duże? To dość niezwykła różnica jak na jeden gatunek. Naukowcy chyba odkryli gen, który za to odpowiada. [Nature]
Google tak bardzo chce porzucić technologię ciasteczek, że robi to drugi raz w ciągu ostatnich kilku lat. Właśnie ogłosili, że technologia, którą mieli zastąpić ciasteczka ląduje w koszu a na jej miejsce użyją innego nowego rozwiązania nazwanego Topics. Czy to ma dla przeciętnego użytkownika znaczenie? Oceńcie sami czytając artykuł [New Scientist].
Tydzień temu pisaliśmy o fenomenie gry Wordle w kontekście tłumaczenia jej na inne języki. Jeden z czytelników podrzucił nam w komentarzu ciekawy artykuł, który szerzej opisuje to jak tłumaczy się oprogramowania. Przedstawia on zarówno problemy techniczne jak i kulturowe czy polityczne jakie mogą utrudnić ten proces. [Informatyk Zakładowy]
Chiny zabierają się za walkę z filmami powstałymi w technologii deepfake. Dlaczego tworzenie fałszywych nagrań nie podoba się chińskim prawodawcom? Jak chcą z tym walczyć? Po odpowiedzi na te i inne pytania zapraszamy do artykułu [Rest of World].
Idee, Kultura, Społeczeństwo
Media ostatnio obiegła sensacyjna informacja, śledczy odkryli kto w czasie 2wś wydał rodzinę Anny Frank nazistom. Zdrajcą okazał się inny Żyd! Kilka dni później wydawca książki w której pojawiły się te rewelacje wycofał się z tych oskarżeń, głównie po krytyce wielu historyków. Dziennikarka The Washington Post zastanawia się dlaczego opinia publiczna tak bardzo przejmuje się losem Żydów, którzy zginęli dawno temu a tak mało ich obchodzi los tych Żydów, którzy obecnie zmagają się z antysemityzmem i zagrożeniem życia. [The Washington Post]
Jan Grabowski, polski historyk specjalizujący się w temacie Holokaustu, napisał artykuł dla The New York Times.Opisuje w nim jak polskie władze starają się zmienić obraz Zagłady Żydów przekrzywiając obraz historyczny tak żeby większa uwaga padała na Polaków – pod warunkiem, że nie mówimy o antysemickich zachowaniach tej grupy. Opisuje też swoje oburzenie na pomysł postawienia pomnika jednemu Polakowi w Treblince – miejscu zagłady 900 tysięcy Żydów. W miejscu gdzie ich pomoc dla Żydów sprowadzała się w znakomitej większości do sprzedawania im wody za kosztowności czy dolary. [The New York Times]
Drogi czytelniku, dziękujemy, że jesteś z nami. Uważasz, że więcej osób powinno przeczytać ten numer lub chcesz podziękować nam za tworzenie go?